شیخعلی میرزا ملقب به شیخ‌الملوک پسر نهم فتحعلیشاه قاجار بود که مدت بیست و شش سال حکومت ملایر و تویسرکان را به عهده داشت.
شیخعلی میرزا در شیراز متولد شد و چون مادرش دختر شیخعلی‌خان زند و از سلسله زندیه و اصالتاً منسوب به ملایر بود، در سال ۱۲۲۴ قمری به حکومت ملایر منصوب شد. او در جنگ‌های ایران و روسیه فرماندهی جبهه قبه و بادکوبه را به عهده داشت، ولی کاری از پیش نبرد.
دوران حکومت
وزارت شیخعلی میرزا در حکومت ملایر نخست با خانلر خان زند (پسر علیمرادخان زند) بود ولی از آن جا که هر از چندگاه میان شیخعلی میرزا و برادرش محمدعلی میرزا دولتشاه که حاکم کرمانشاه بود، درگیری‌هایی رخ می‌داد و خانلرخان هربار مجبور بود میان آن‌ها صلح برقرار کند، از وزارت استعفاء داده و فتحعلیشاه مهرعلی‌خان قاجار را به جای او به وزارت ملایر منصوب کرد. مهرعلی‌خان که شخصی کارآمد و آگاه بود، به امور مالی و حکومتی ملایر سامان داد و تا حدی از زیاده‌روی‌های شیخعلی میرزا جلوگیری کرد.
منطقه غرب ایران در طول دهه ۱۲۴۰ قمری، صحنه زد و خورد شاهزادگان حاکم بود. در این جنگ‌ها شیخعلی میرزا با برادرانش محمدتقی میرزا حسام‌السلطنه(حاکم بروجرد و چاپلق و سیلاخور) محمود میرزا (حاکم نهاوند) و برادرزاده‌اش محمدحسین میرزا حشمت‌الدوله وارد منازعه شد. در این جنگ‌ها شیخعلی میرزا با حشمت‌الدوله و محمود میرزا علیه حسام‌السلطنه هم‌پیمان بودند.
بناها
شیخعلی میرزا در ملایر چندین بنا برپا کرد. از جمله باغ جنّت و مسجد جامع شیخ الملوک.
در نگاه دیگران
ملک‌ایرج میرزا پسر فتحعلیشاه، دربارهٔ شیخعلی میرزا می‌نویسد:
�شاهزاده از مردم ملایر زن‌های متعدد داشت می‌خانه و خرابات برپا کرده بودند و روز شنبه بایستی با ساز و نواز بروند می‌خانه… در زبان ایشان لکنت زیاد بود. خود را �شیر عراق� نام نهاده بودند.�
و همچنین می‌نویسد که شیخعلی میرزا به آزار و اذیت مردم ملایر و شیخ‌الاسلام شهر می‌پرداخت تا خراج هنگفتی را که سالی هشتادهزار تومان بود به او پرداخت کنند. به همین خاطر در اواخر سلطنت فتحعلیشاه ملایریان به اصفهان رفتند و به سید محمدباقر شفتی شکایت بردند و او شکایت مردم را به گوش فتحعلیشاه رسانید. شاه به سید محمدباقر شفتی سپرد که مراقب اعمال و رفتار شاهزاده باشد و او نیز �ملا احمد خراسانی� را از شاگردان خود به ملایر فرستاد تا هم به ترویچ شرعیات بپردازد و هم بر امور حکومت شاهزاده نظارت کند.
بازماندگان
شیخعلی میرزا صاحب چهل و هفت فرزند بود که بیست و شش تن پسر و بیست یک تن دختر بودند. از جمله:
- نظرعلی‌میرزا، حاکم تویسرکان، که مادرش از نوادگان نادرشاه افشار بود.
- احمد میرزا (از دختر حاتم خان بیات)
- الب‌ارسلان میرزا ملقب به سالار که مادرش از ارمنی‌های گرجستان بود. دختری داشت به نام زینت‌السلطنه معروف به �سالاری� که با ناصرالدین‌شاه قاجار ازدواج کرد.
- قزل‌ارسلان میرزا (از مادر الب‌ارسلان میرزا)
- سلطان‌سنجر میرزا (از مادر الب‌ارسلان میرزا)
- محمدرحیم میرزا (از مادر احمد میرزا)
- دختری که با حاج‌عیسی خان بیگلربیگی قاجار ازدواج کرد و صاحب شش پسر و سه دختر شد
- دختر دیگر با میرزا فخرالدین ازدواج کرد و صاحب دو پسر شد
شیخعلی میرزا دختری هم به نام �گوهرالملوک� داشته که عمارت گوهرالملوک در کنار قصر بهشت‌آئین که از بناهای شیخ‌الملوک بود، به او منسوب است .
منبع : ویکیپدیا
******************************
شیخ علی میرزا ملقب به شیخ الملوک
در جواب یکی از عزیزان که با نام امیر سلطان در قسمت قیام شاهزادگان قاجار نظر خود را در مورد یکی از محبوسین نارین قلعه ( شیخ علی میرزا ملقب به شیخ الملوک) نوشته بود باید عرض نمایم شیخ الملوک توسط فتحعلیشاه به اردبیل تبعید نشده بود بلکه بعد از فوت فتحعلیشاه و توسط جانشین وی محمد شاه به اردبیل تبعید شده است و برای اینکه این موضوع هر چه بیشتر روشن شود شرح زندگانی شیخ الملوک در زیر آورده میشود:
شیخ علی میرزا ملقب به شیخ الملوک متولد 1210 هجری قمری در شیراز پسر نهم فتحعلیشاه که مدت 26 سال حاکم ملایر و تویسرکان بود . در سال 1224 ق. که بحکومت ملایر منصوب شد وزارت او را میرزا اسمعیل اشرفی ناظر سابق فتحعلی شاه عهده دار گردید. شیخ علی میرزا در جنگ روس و ایران (1243-1241 ق.) مأمور جبهۀ قبه و بادکوبه شد و با روسها مشغول نبرد گردید ولی کاری از پیش نبرد و نتیجه ای حاصل نگردید . پس از فوت فتحعلیشاه چون از مخالفین برادر زاده خود محمد شاه بود از این لحاظ وی در جزء آن ده نفر شاهزاده ای که در سال 1251 ق. در قلعه اردبیل زندانی وپس از فرار چهار نفر از آنان در سال 1253 ق. از راه نقب که بوسیله مقنی از زندان بخارج حفر شده بود و پناهنده شدند به روسیه، سایر شاهزادگان که از آنجمله شیخ علی میرزا نیز بود از اردبیل به تبریز انتقال داده شدند و در آنجا تحت نظر قرار گرفتند.
شیخ الملوک مدت ده سال در تبریز زندانی و زیر نظر بود و در سال 1263 ق. در سن پنجاه و سه سالگی در آنجا درگذشت. مادر شیخ علی میرزا مریم بیگم خانم دخترشیخ علیخان سردار معروف زند بوده و در ایامی کهباباخان جهانبانی (فتحعلیشاه) ولیعهد عموی خود آغا محمد خان قاجار و استاندار فارس بود او را به ازدواج خود درآورد و شیخ الملوک میرزا در شیراز زاده شد. مریم خانم که زن چهارم فتحعلی شاه و از زنان مقعوده و بسیار خوش چهره ی او بوده بمناسبت نام پدرش شیخ علیخان زند سپهسالار معروف کریمخان وکیل نام او را شیخ علی میرزا گذاشت و از طرف پدرش فتحعلیشاه ،ملقب بشیخ الملوک گردید. محمود میرزا برادر صلبی وی پسر پانزدهم فتحعلیشاه ،در ایام سلطنت پدر سالها حاکم نهاوند بودبا شیخ الملوک رقابت وبلکه عداوت داشت و چون مردی ادیب و شاعر بود قصۀ عروسی شیخ الملوک را با دختر شاه پریان رمان مانند برای او ساخت واو را از این راه خیلی مفتضح نمود و خیلی ها گمان کرده اند که موضوع حقیقت داشته در صورتیکه حقیقتی نداشته و از ساخته های محمود میرزا حاکم نهاوند بوده است.
http://tarikheardabil.blogfa.com/post/77
********************************
9. شاهزاده شیخ علی میرزا شیخ الملوک متولد به تاریخ ده رجب سال 1210 از مریم خانم دختر شیخعلی خان زند بود . پس از مرگ فتحعليشاه از برادر خود عليشاه میرزا ظل السلطان حمایت کرد و با به سلطنت رسیدن محمد شاه در قلعه اردبیل زندانی شد . وفات او در سال 1263 در سن 53 سالگی روی داد . وی شعر می سرود و شاهپور تخلص می کرد .
http://tamaddoon.blogfa.com/post/109
*************************************
شیخ علی میرزا شاپور قاجار
جنسیت: مرد
نام پدر: فتحعلیشاه
تخلص: شاپور
تولد و وفات: (۱۲۱۰ -۱۲۶۳) قمری
محل تولد: ایران - فارس - شیراز
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر و خطاط
ملقب به شیخ‌الملوک. در عهد پدر به مدت بیست و شش سال حاکم ملایر و تویسرکان بود و در زمان محمدشاه به مدت دو سال در اردبیل تبریز زندانی و تحت نظر بود. در همان شهر درگذشت. وی علاوه بر اینکه شعر می‌سرود در خوشنویسی نیز دست داشت. از آثار وی: دیوان" شعر.
http://www.blogfa.com/desktop/Default.aspx?r=8572094
برچسب‌ها: شیخعلی میرزا, شیخ‌الملوک, شازده های قجری, سلسله قاجاريه
