لادبن اسفندیاری (سابقاً رضا) (متولد ۱۲۸۰، یوش، مازندران) مبارز و فعال سیاسی ایرانی بود. از نخستین اعضای حزب عدالت بود.
اوان زندگی
او برادر کوچک نیما یوشیج بود و به همراهش برای ادامه تحصیل از یوش به تهران رفت. لادبن و برادرش با تربیتی مدرن و دیدگاهی امروزین پرورش یافتند و در جوانی به کاروان تجددخواهی ایران پیوستند. بر خلاف نیما، لادبن پس از دوره تحصیلات راه سیاست را در پیش گرفت.
نهضت جنگل
او که از اعضای حزب عدالت بود به همراه برخی دیگر از اعضای آن پس از آغاز نهضت جنگل به آن پیوست. در نهضت جنگل لادبن با همراهی افرادی چون عبد الحسین حسابی و ابو القاسم ذره به فعالیتهای فرهنگی پرداخت. لادبن روزنامه ایران سرخ را به عنوان ارگان کمیساریای دولت انقلابی جمهوری گیلان منتشر کرد. برادرش نیما هم در انتشار این روزنامه با او همکاری میکرد. با شکست جمهوری گیلان او به همراه جمعی دیگر در آبان ۱۳۰۰ شمسی بندر انزلی را به مقصد شوروی ترک کرد.
لادبن پس از حضور دوباره در ایران در سال ۱۳۱۰ کتاب علل عمومی بحران اقتصادی دنیا را در چاپخانهٔ باقرزاده تهران منتشر کرد. بر اساس برخی منابع تاریخی لادبن به منظور تحقیق دربارهٔ حزب کمونیست ایران در فاصله سالهای ۱۳۰۶–۱۳۱۰ به ایران آمد.
با استقرار حکومت پهلوی، دستگاه امنیتی به هیچ صدای مخالفی مجال بروز نمیداد و به هر حرکت ناوابسته به حکومت، بدگمان بود. با تصویب قانون «منع فعالیت اشتراکی» معروف به «قانون سیاه»، که در سال ۱۳۱۰ به اطلاع عموم رسید، بسیاری از منتقدان تحت تعقیب قرار گرفتند و به حبس افتادند. لادبن اسفندیاری زندگی مخفیانه در پیش گرفت و سپس ناگزیر به ترک کشور شد. نیما برادر خود را تا مرز آستارا بدرقه کرد و پیش از عبور به خاک شوروی او را برای آخرین بار در آغوش گرفت. لادبن اسفندیاری در تصفیههای استالین کشته شد.
****************
لادبن اسفندياري, برادر کوچکتر نيماست . او يکي از اعضاي حزب عدالت ايران بود که مقارن با کودتاي رضا خان
به شوروي رفت. آخرين ارتباط نيما با او به تاريخ 29 اسفند 1310 است . از سرنوشت لادبن اسفندياري بعدها خبري در
دست نيست يا به مرگ طبيعي مرد يا مانند بسياري از اعضا آن حزب شامل تصفيه هاي زمان استالين شد
از لادبن اسفندياري کتاب کوچکي به نام "علل عمومي بحران اقتصادي دنيا" در سال 1310 در تهران منتشر شده استو مطبعه ي برادران باقرزاده.
***************
... لادبن اسفندیاری که برادر نیما بود، بنیانگذار حزب کمونیست ایران و معلم تقی ارانی بود. تمام این آقایان شاگرد او بودند. ایشان در سال 1309 که مصادف با تولد من است، به مسکو رفت و با استالین به همکاری پرداخت. به اندازه تمام مدتی که در روسیه بود، اثر زیادی بر نیما گذاشت تا او نیز به حزب توده نزدیک شود. لادبن با احسان طبری، کیانوری و البته جلال آلاحمد هم همکاری داشت، که البته هنوز در آن زمان نیروی سوم و حزب زحمتکشان تشکیل نشده بود. ...
https://www.pishkhan.com/news/163629
برچسبها: لادبن اسفندیاری, خاندان اسفندیاری, نيما يوشيج, نورالدین کیانوری