سکینه بیگم عفت نسّابه شیرازی

جنسیت: زن
نام پدر: میرزا عبدالله نسابه حسنی حسینی
تخلص: عفت
تولد و وفات: (۱۱۹۰ -۱۲۵۰) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
وی اهل شیراز و زنی باکمال و استعداد بود و تعلیم و تربیت زنان حسین‌‌علی میرزا فرمان‌فرما را برعهده داشت. وی معاصر نشاط ، فتح علی‌خان صبا و مجمر اصفهانی بود و از آنان الهام می‌گرفت. عفت ، فتحعلی‌شاه را مدح کرده است. لازم به‌ذکر است که صاحب "فارس‌نامۀ ناصری" و صاحب "از رابعه تا پروین" ، تولد وی را به اشتباه ۱۲۹۲ ق ذکر کرده‌اند. اثر وی "دیوان" شعر می‌باشد.

خواجه ابواحمد اَبْدالِ چِشْتی (۲۶۰-۳۵۵ق/۸۷۴-۹۶۶م)، از مشایخ بزرگ سلسلۀ چشتیه در سده های ۳ و ۴ قمری است.
لقب او قدوه الدین بود و از سادات حسنی به شمار می آمد و نسبت سیادت او با هفت واسطه به حضرت امام حسن (علیه السلام) می رسد.

*******************************

خواجه ابواحمد اَبْدالِ چِشْتی (۲۶۰-۳۵۵ق/۸۷۴-۹۶۶م)، از مشایخ بزرگ سلسلۀ چشتیه در سده‌های ۳ و ۴ قمری است.

لقب او قدوه‌الدین بود و از سادات حسنی به‌شمار می‌آمد و نسبت سیادت او با هفت واسطه به حضرت امام حسن (علیه‌السلام) می‌رسد.

۲ - نام

ظاهراً چون وی در طریقت به مرتبۀ ابدالی رسیده بود، او را ابدال چشتی نامیده‌اند.

۳ - بشارت شیخ ابواسحاق

پدر او سلطان فرسنانه امیر چشت، یکی از قراء هرات بود و شیخ ابواسحاق شامی که از اقطاب سلسلۀ ادهمیّه بود ولادت قریب‌الوقوع خواجه ابواحمد را به عمۀ او که زنی صالحه بود بشارت داده و از او خواسته بود که همسر برادر خود را تا هنگام وضع حمل از خوردن غذای حرام یا شبهه‌آلود محافظت کند. یک‌بار شیخ ابواسحاق، خواجه ابواحمد را در دوران کودکی دیده و گفته بود که از این کودک خاندانی بزرگ پدید خواهد آمد.

۴ - ریاضت

ابواحمد در ۷ سالگی در مجلس سماع شیخ ابواسحاق حاضر شد و در۱۳ سالگی خلوت گزید و به مجاهده و ریاضت مشغول شد.

۵ - خرقۀ خلافت

در ۲۰ سالگی هنگامی که با پدر به قصد شکار به سوی کوه رفته بود، از همراهان جدا افتاد و ناگاه در میان کوه ۴۰ تن از رجال‌اللـه را بر سر سنگی ایستاده دید که شیخ ابواسحاق شامی نیز در میان آنان بود؛ حالش دگرگون شد و از اسب به زیر آمد و در پای شیخ افتاد، سپس لباسی پشمینه پوشید و به دنبال او روان شد و اصرار پدر و نزدیکان نتوانست وی را از این راه باز دارد.

پس از ۸ سال ریاضت سخت ، از دست شیخ ابواسحاق شامی خرقۀ خلافت دریافت کرد.

۶ - سماع

تذکره‌نویسان به او کراماتی نسبت داده‌اند.

وی به سماع توجه خاص داشت و به سبب تشکیل محافل سماع یک‌بار علمای ظاهر او را برای محاجه به بارگاه امیر نصیر که دایی او نیز بود کشاندند.

۷ - نسبت خرقه

نسبت خرقۀ او را به صورتهای مختلف نقل کرده‌اند. برخی این نسبت را از طریق شیخ اسحاق شامی، علوی دینوری ، هبیرۀ بصری ، حذیقۀ مرعشی و ابراهیم ادهم به حضرت امام محمدباقر (علیه‌السلام)،

و بعضی دیگر سلسلۀ ارشاد او را از دو طریق مختلف به وسیلۀ ابراهیم ادهم و فضیل عیاض و حبیب اعجمی یا عبدالواحد بن زید و حسن بصری به حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) رسانده‌اند.

میرزا رضی آرتیمانی یا میرزا رضی‌الدین آرتیمانی مشهور به میرمحمد متخلص به رضی (زادهٔ ۹۷۸ در روستای آرتیمان – درگذشتهٔ ۱۰۳۷ هجری قمری) از شاعران و عارفان مشهور دوران صفویه بود....

لطفعلی بیگ بن آقاخان بیگدلی که به آذر شهرت داشت؛ یکی از نویسندگان و شاعران معروف در دوره ی افشاریه و زندیه به شمار میرفت. آذر بیگدلی فنون شعر را مانند سایر شعرای اصفهان از میر سید علی مشتاق یاد گرفت...