دکتر فريدون کشاورز از پايه‌گذاران اوليه حزب توده ايران، فرزند محمد وکيل‌التجار يزدي، در سال ۱۲۸۶ ، در گيلان متولد شد. تحصيلات ابتدايي خود را در دبستان احمدي رشت به پايان رساند. پس از اخذ ديپلم از مدرسه دارالفنون، عازم اروپا شد و در رشته پزشکي در دانشگاه «تولوز» فرانسه ادامه تحصيل داد و با تخصص در رشته کودکان در ۱۳۱۳ به ايران مراجعت کرد و در بيمارستان شماره يک ارتش انجام وظيفه نمود. وي در ۱۳۱۴ به رياست بخش کودکان در بيمارستان زنان و کودکان (اميراعلم) منصوب شد و بدين ترتيب اولين بيمارستان کودکان در ايران را ايجاد کرد و پس از چندي به بيمارستان رازي منتقل گرديد. از ۱۳۱۷ به مدت يازده سال استاد دانشگاه تهران بود.
کشاورز در ۱۳۲۰ به عضويت حزب توده ايران درآمد و فعاليتهاي گسترده‌اي را آغاز کرد. در ۱۳۲۱ در کنفرانس اول تهران (اولين مجمع انتخابي حزب) در شمار هيئت ۱۵ نفري کميته ايالتي تهران که وظايف کميته مرکزي حزب توده ايران را داشت انتخابات گرديد. وي در کميته مرکزي موقت مأموريت داشت نخستين کنگره حزب توده ايران را هر چه زودتر تشکيل دهد. در ۱۳۲۲ به سمت نمايندگي دوره ۱۴ مجلس از بندر پهلوي انتخاب شد. و در ۱۳۲۳ در کنگره اول حزب توده ايران شرکت کرد و به عضويت کميته مرکزي، هيئت سياسي و هيئت اجرائيه درآمد. در ۱۳۲۵ به مدت ۷۵ روز وزير فرهنگ کابينه قوام‌السلطنه بود. کشاورز در ۱۳۲۷ پس از واقعه سو‌ءقصد به محمدرضا پهلوي و اتهام به اعضاي کميته مرکزي حزب توده در تهران مخفي شد. او در ۱۳۲۸ همراه با رضا رادمنش به دستور هيئت اجرائيه حزب توده به شوروي مهاجرت کرد و در مدارس عالي حزبي و آکادمي علوم اجتماعي مسکو تحصيلاتش را به پايان رساند. در پي اختلاف با کامبخش و کيانوري در ۱۳۳۷ از عضويت کميته مرکزي حزب توده ايران استعفا کرد. نشريات وابسته به حزب توده او را عضو اخراجي خواندند، اما خودش نوشت که استعفا کرده و متن استعفانامه‌اش را نيز به چاپ رساند.
فريدون کشاورز در ۱۳۳۸ به دعوت عبدالکريم قاسم، رهبر عراق، به اين کشور مهاجرت کرد و به تدريس در دانشگاه عراق و طبابت اشتغال داشت. سپس در ۱۳۴۱به الجزاير رفت و به مدت پانزده سال به تدريس طب کودکان پرداخت. کشاورز سالها پس از خروج از شوروي در چين و آلباني با رهبران سياسي ديدار و مذاکره کرد. وي بعدها به سوئيس رفت و در آنجا اقامت گزيد. او نخستين کسي است که اسرار حزب توده را فاش کرد. کشاورز در ۱۳۵۷ قصد بازگشت به ايران را داشت که به دليل بيماري بستري شد و در لوزان تحت عمل آپانديس قرار گرفت و بيماري و نقاهت مانع از حرکت وي شد. و در سوئيس به زندگي خود ادامه داد. آداب و پرورش کودکان؛ من متهم مي‌کنم کميته مرکزي حزب توده ايران را؛ و خاطرات سياسي از آثار اوست. کريم کشاورز نويسنده، مترجم مشهور، برادر اوست. ديگر برادر او جمشید کشاورز (نوازنده و موسیقیدان) بود.
دكتر فريدون کشاورز ، در روز جمعه ( ۱۴ مهرماه ۱۳۸۵ )، پس از چند سال بيماری سخت، در سوئيس درگذشت.
فريدون کشاورز که مانند برخی از رهبران حزب توده، به طور غيابی به اعدام محکوم شده بود، در سال ۱۳۲۸ به اتحاد شوروی (سابق) گريخت. فریدون کشاورز در طول دو سالی که در عراق بود بارها از رادیو بغداد علیه جمهوری اسلامی ایران، سخنرانی کرد.
برچسب‌ها: دکتر فریدون کشاورز, نورالدين كيانوري, احمد قوام السلطنه, محمدرضا پهلوی
