دکتر محمدرضا عارف،در همایش پویش امید که با حضور فعالان دانشجویی سراسر کشور برگزار شد تحلیل و مواضع خود را نسبت به انتخابات پیش رو و وضعیت کشور و دانشگاه‌ها تشریح کرد و در بخش دیگری از این نشست به سوالات دانشجویان پاسخ داد.

مهم ترین بخش‌های سخنان معاون اول دولت اصلاحات به شرح زیر است:
* اکنون فضای حاکم بر دانشگاه ها یا مکان‌هایی که دانشجو در آن حضور دارد، فضای بی تفاوتی است. بی‌انگیزگی، بی تفاوتی و بریدن از ارزش‌ها بر دانشجویان و فضای دانشگاه‌ها حاکم است و چنین فضایی در شان آرمان‌هایی نیست که مردم برای آن انقلاب کردند.
*شکاف عمیقی بین نسل اول و سوم احساس می‌شود ولی چه باید کرد؟ بر این باورم که برای حل مشکل، دانشجویان و جوانان می‌توانند نقش آفرین باشند چراکه هر کجا مشکلی وجود داشت، حضور موثر دانشجویان آن را حل کرد.
*عقلانیت و تدبیر رمز موفقیت حکومت‌ها و دولت‌ها است وامید باعث می‌شود که انسان‌ها دست از تلاش برندارند و در همین راستا هم عقلانیت موجب می شود که تلاش ها به نتیجه برسد. مهم ترین مساله این روزها در میان نسل جوان نا‌امیدی در کشور و دوری از خرد و تدبیر است. بنابراین شما دانشجویان باید امید را به جامعه برگردانید و با تلاش جامعه را احیا کنید. برای اینکه عقلانیت به جامعه برگردد خلق ایده مبتکرانه و روحیه پرسشگر شما می تواند موثر باشد. غوغا سالاری، کوته فکری و نگرش تک بعدی ما را از عقلانیت دور می کند در صورتی که مبنای حرکت ما باید عقلانیت باشذ.
* متاسفانه  در کشور به جای اینکه از دانشجو قدردانی کنیم، دانشجو را ستاره دار می کنیم. از جویای کار می پرسیم که نماز می خوانید؟ تجسس خلاف شرع است چه برسد به اینکه بپرسیم در انتخابات به چه کسی رای داده اید که متاسفانه در گزینش ها این سوال می شود در حالی که به هیچ کس ربطی ندارد دانشجو و غیر دانشجو در انتخابات به چه کسی رای داده است.
* متاسفانه اخلاق در کشور مورد بی مهری قرار گرفته است.  بنابراین اگر بخواهیم یک فعالیت سیاسی را آغاز کنیم نیاز به منشور اخلاقی داریم. ما این منشور را تهیه کرده‌ایم که 10 بند دارد  و مستقل از نتیجه انتخابات به آن نگاهی بلند مدت داریم.
* رعایت مرز بین نقد منصفانه را با توهین و تخریب واجب می دانیم و منافع سیاسی را بر آبروی افراد ترجیح نمی‌دهیم. تلاش ما شفافیت و صداقت با مردم است. اما در عین حال وظیفه ما است که در کنار نقاط ضعف نقاط مثبت را هم ببینیم .آمده ایم تا اخلاق، عقلانیت، شایسته سالاری و معیشت را در شان ایرانیان رقم بزنیم.

پس از پایان سخنان  دکتر عارف وی به سوالات دانشجویان پاسخ داد که مهمترین بخشها این پرسش و پاسخ به شرح ذیل است:
وی در پاسخ به سوال دانشجویی مبنی بر اینکه اگر در انتخابات پیروز شوید محور اصلی راهبردی شما در تغییر مدیریت کشور چیست؟ گفت: توسعه کشور تک بعدی نیست که بگوییم اگر در این زمینه پیشرفت کردیم پس توسعه همه جانبه داشته ایم. اما بیشترین آسیب ناشی از ساختارشکنی است. چراکه بر اساس برنامه چهارم قرار بود که  نرخ تورم و بیکاری تک نرخی شود اما اکنون در کجا ایستاده‌ایم؟ اگر سیاست‌های مربوط به اصل 44 نیز رعایت شود، مشکلاتی مانند بیکاری و تورم را نخواهیم داشت. پس مهم‌ترین مساله حاکمیت ساختار و اجرای قانون است.
عارف در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص ساز و کار صحت انتخابات هم یادآور شد: مهمترین اشکال سلیقه‌ای اجرا کردن قانون است. رای مردم امانت محسوب می شود و هیچ فردی حق ندارد در امانت خیانت کند. مسئولان برگزاری انتخابات باید قانون را اجرا کنند تا آنچه مردم می خواهند، در نتیجه اجرای قانون حاصل شود. در انتخابات سال 88 نیز اگر به قانون تمکین می‌شد، مساله ای پیش نمی‌آمد.  همین طور شکایت هم در قانون امکان‌پذیر است پس می‌توان در این زمینه هم به قانون مراجعه کرد.
وی همچنین در زمینه احتمال منصرف شدن از ادامه فعالیت انتخاباتی‌اش نیز گفت: با توجه به جایگاه آیت‌الله هاشمی و آقای خاتمی اگر این دو شخصیت پا به عرصه بگذارند کنار می روم. نگاهم به آقای هاشمی فرهنگی و به آقای خاتمی هم اخلاقی است و به اجماع اصلاح‌طلبان با محوریت آقای خاتمی احترام می گذارم. رسیدن به اجماع در فضای سرد سیاسی برای اصلاح طلبان تا اینکه ما اصرار به فرد خاصی داشته باشیم بهتر است. علی رغم همه تعلل ‌ا اصرار بر اجماع است و امیدواریم دوستان به مکانیزم ساده به اجماع برسند. زیرا اجماع اصلاح طلبان یعنی پیروزی در انتخابات.
عارف ادامه داد: من در خصوص ضرورت حضور اصلاح طلبان در انتخابات 92 از سال 91 اظهارنظر کردم. در جلساتی هم که با دوستان داشتم به این نتیجه رسیدیم که اصلاح طلبان راهی جز حضور ندارند .این مطلب را نیز اکثریت پذیرفتند اما هزینه آن از دست دادن زمان بود. اجماع اصلاح طلبان برای ایجاد فضای حداکثری اصل و مساله فرد، مساله دوم است.
معاون اول دولت اصلاحات همچنین در خصوص فضای امنیتی و بسته دانشگاه‌ها نیز اظهار داشت: این مساله با خواسته و آرمان ما سازگاری ندارد. تنگ نظری های حاکم بر کشور زشت ترین کار است چراکه ما نمی خواهیم فارغ التحصیل خموده داشته باشیم. اگر ما برگردیم بحث دانشجویان ستاره دارها را حل می کنیم و حتی من از تک تک آنها عذرخواهی می کنم.
عارف در خصوص نگاهش به فعالیت های اقلیت های مذهبی در کشور تاکید کرد: موضع من موضع قانون است. اقلیت مذهبی در کشور ما جایگاه درجه یک دارند تا آنجا که برای اقلیت های مذهبی هم در مجلس نماینده تعریف شده است. اگر به شایسته سالاری اعتقاد داریم اگر یک اقلیت مذهبی هم برای جایگاهی مناسب بود باید آن پست را در اختیارش قرار دهیم. در نهایت مدیران می توانند با سعه صدر بالا مشکلات این چنینی را به راحتی حل کرد.
معاون اول رئیس جمهور در دوران اصلاحات در خصوص اتفاقات سال 88 اظهار داشت: اتفاقی که در سال 88 افتاد وارد شدن کشور به بازی باخت_باخت بود و نمی دانم اصلا این اتفاقات برنده ای داشت یا نه اما می توان در فضایی آرام آن را تحلیل کرد.
عارف در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه راه حل شما برای رفع حصر آقایان موسوی و کروبی تصریح کرد: گرفتاری ما انجام اقدامات غیر قانونی است. هر فرد، هر اقدامی کرده باید طبق قانون تشویق یا تنبیه شود. در کل عده ای در حصر و عزیزانی در زندان هستند با این شرایط ما نمی توانیم شرط مطرح کنیم و کاندیدا برای عرضه خود نمی تواند شرط بگذارد چراکه کشور و نظام ما شرط پذیر نیست. ولی رفع این مشکلات را نتیجه انتخابات پرشور و با حضور همه سلایق می دانم.
وی همچنین در خصوص سوالی بر این اساس که برنامه هایتان برای مقابله با برنامه های پوپولیستی احمدی‌نژاد چیست؟ گفت:  من چهره پوپولیستی نیستم و بر این باورم که توانایی اداره کشور را دارم. کشور تحمل آدم صفر کیلومتر را ندارد و فردی باید بیاید که عملکرد گذشته اش تضمین کننده آینده باشد.
عارف در خصوص سکوت 3 ساله اش یادآور شد: برای خیلی ها سکوت من سوال بود اما من به سکوتم افتخار می کنم چون سکوتم معنادار بود. الان هم خیلی مسائل را مطرح نمی کنم چون به مصلحت خیلی‌ها نیست.
وی همچنین در خصوص نگاهش به مساله فدرالیسم اقتصادی تاکید کرد:با فدرالیسم اقتصادی موافق نیستم و به نظرم کشور یکپارچه است و از این رو نباید بحث خودمختاری را مطرح کنیم. در عین حال کار یکپارچگی تمرکززدایی را اصل می دانیم.
معاون اول رئیس جمهور در دوران اصلاحات با اشاره به مشکلاتی در عرصه سیاست خارجی یادآور شد: باید به منافع ملی نگاه داشته باشیم و بگوییم که اهل تعامل و مذاکره هستیم. در این زمینه هم برای حفظ منافع ملی باید مذاکره کنیم. الان اجماعی بر علیه کشور ایجاد شده است بخشی از آن بخاطر بی تدبیری است. دولت آینده باید پیامش به دنیا صلح باشد. در عین حال خود را در جایگاه رهبری دنیا نمی دانیم و به حقوق کشورهای دیگر احترام می گذاریم.
عارف در خصوص موضعش نسبت به فعالیت های هسته ای نیز گفت: استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای حق ما است. اما این پروژه پروژه ای سیاسی شده و راه حلی جز راه  حل سیاسی ندارد. باید در این عرصه بحث اعتماد سازی را دنبال کنیم. در زمینه انرژی هسته ای هم فتوا داریم و بالاتر از فتوا نیست.
وی در خصوص فعالیت‌ها در عرصه سیاست خارجی کشورمان تاکید کرد: متاسفانه دولت از موضع گیری‌های مناسب استفاده نکرده است. چراکه گاهی بی تدبیری، بی‌تجرگی و  موضع‌گیری نامناسب ممکن است رابطه ما را برای سالها به هم بزند. دولت در عرصه سیاست خارجی اقتدار بالایی دارد به شرط آنکه نهاد دیپلماسی کشور تقویت شود. الان متاسفانه کسی در خصوص سیاست خارجی حرف چندانی نمی زند .
معاون اول دولت اصلاحات همچنین در واکنش به سوالی مبنی بر اینکه برخی رسانه‌ها حضور شما در مراسم ختم آقای حاج سید جوادی را همنشینی با سران منافقین ارزیابی کردند نظر شما چیست ؟با بیان اینکه این تعداد از رسانه‌هایی که اینگونه قضاوت کرده اند باید پاسخ این سوال را بدهند به سوابق مبارزاتی افرادی همچون مهندس بازرگان، حاج سید جوادی، و دکتر غلامعباس توسلی اشاره کرد و گفت: من بسیار خرسندم در دانشگاهی بودم که در آن روح مهندس بازرگان حاکم بود و افرادی چون دکتر توسلی و آیت‌الله طالقانی در آن حضورر داشتند و پیشرفت دانشکده فنی تهران مرهون نفسهای مهندس بارزگان بود به همین دلیل است که این دانشکده یک سر و گردن از دیگر دانشکده‌ها بالاتر است.حضور من در مراسم ختم آقای حاج سید جوادی به احترام  شخصیت ،ارزشهای اخلاقی و سوابق مبارزاتی ایشان بود.

آیا بحران فعلی کشور قابل پیش‌بینی نبود؟

معاون اول دولت اصلاحات اظهار امیدواری کرد با حضور حداکثری مردم و پیروزی کاندیدای اصلاح طلب مسائل و مشکلات کشور با عقلانیت حل و فصل و زمینه برای ترقی و اعتلای کشور در حد و طراز ملت بزرگ ایران فراهم شود.

دکتر محمدرضا عارف  در دیدار جمعی از اساتید دانشکده‌های علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به فضای امنیتی کشور در آستانه انتخابات اشاره کرد و گفت:  به خاطر هزینه‌های غیر ضروری که در انتخابات 88 تحمیل شد، اکنون فضای کشور امنیتی است و حتی جوانان از پرداختن به مسائل مربوط به انتخابات و یا پر رنگ شدن حضورشان در عرصه انتخابات، رویگردانند و انگیزه‌ای برای حضور و تلاش ندارند.
وی با اشاره به این مطلب که عده ای از سر کم تجربگی و نداشتن مهارت ،می‌خواهند مسیر فعلی را ادامه دهند، تصریح کرد: شرکت در انتخابات از سوی دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا هم یک وظیفه است و هم یک حق.
معاون اول دولت اصلاحات با اشاره به حضور اصلاح طلبان در انتخابات آتی یادآور شد: طی هشت سال گذشته، نتیجه یک صدایی شدن در اداره کشور را  دیدیم. تمام جریان اصولگرا پشت سر یک نفر قرار گرفت و الان نتیجه‌اش این است که یکی از مقامات ارشد نظامی می‌گوید کشور حالت بحرانی دارد.آیا این قابل پیش بینی نبود؟ متاسفانه دیر به این نتیجه رسیدند. اما الان چاره‌ای جز برگرداندن این مسیر و تغییر وضعیت نیست.
عارف تصریح کرد: اصلاح طلبان در انتخابات 84 بخاطر تفرقه و پراکندگی شکست خوردند. از این رو بحث‌های مختلفی در مورد حضور و عدم حضور در انتخابات پیش رو با دوستان  داشتیم. معتقدیم اگر این مسیر ادامه پیدا کند، حداقل فرصتی هم که در اختیار ماست، وجود نخواهد داشت. اگر مردم حضور حداکثری داشته باشند و کاندیدای اصلاح‌طلب پیروز شود، مسائل و مشکلات کشور را می‌توان به صورت آبرومندانه‌ای حل کرد.معتقدم نتیجه خوب انتخابات و روی کار آمدن فردی در طراز ملت ایران می‌تواند منجر به حل مشکلات کشور شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه دخالت نهادهای شبه دولتی در مسائل اقتصادی و سیاسی واقعیتی ملموس است، اظهار داشت: ما باید مبنا را قانون اساسی بگذاریم و با قانون اساسی هم گزینشی برخورد نکنیم. متاسفانه در مقطع فعلی بخش‌هایی که نباید در امور اقتصادی دخالت کنند، بیشترین دخالت را دارند و هیچ راهی جز بازگشت به سیاست‌های  کلی اصل44  قانون اساسی نداریم.
عارف با بیان اینکه به جای رو در رویی با این نهادها باید با ساز و کارهای قانونی مسائل به مسیر عقلانی بازگردانده شود،به اولویت‌ برنامه‌هایش اشاره کرد و گفت: ما باید معیشت  و اشتغال را در اولویت قرار دهیم. اکنون سرمایه اجتماعی با جایگاه شایسته خود فاصله زیادی دارد. در حال حاضر دنیا به سمتی رفته که به جای سرمایه اقتصادی ، سرمایه اجتماعی مورد توجه است در حالیکه ما از آن غافلیم. توجه به سرمایه  اجتماعی و استفاده از این سرمایه لایزال در برنامه‌های توسعه و پیشرفت کشور از جمله اولویت‌ها خواهد بود

ستاد انتخاباتی عارف منشور انتخاباتی را در آستانه یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تدوین و تهیه کرده است.

به گزارش فارس، این منشور انتخاباتی در 10 بند، بر محوریت قرار دادن اصول اخلاقی در مبارزات انتخاباتی تهیه شده است.

در ابتدای این منشور از زبان محمدرضا عارف آمده است:

من، محمدرضا عارف به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری، به همراه همکاران ستاد انتخاباتی‌ام، پیمان می‌بندیم که در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری به رعایت و نگاهبانی از اصول اخلاقی زیر پایبند باشیم. 

ما پایبندی به این اصول  را یک پیروزی، فارغ از نتیجه انتخابات برای خود و ملت بزرگ ایران می‌دانیم و تلاش می‌کنیم تجربه و گفتمانی بر مبنای اخلاق، صداقت و عقلانیت را در انتخابات ترویج دهیم.

به گزارش فارس، اصول ۱۰ گانه منشور انتخاباتی ستاد انتخابات محمدرضا عارف بدین شرح است:

۱ . هدفمان اصلاح‌طلبانه است؛ یعنی می‌خواهیم دولتی مستقر شود که ماموریتش "اصلاح مستمر" امور کشور در راستای "پیشرفت و توسعه پایدار" باشد. روش‌هایمان نیز اصلاح‌طلبانه است؛ یعنی اقدامات و تصمیمات ما منجر به ایجاد گسست در سرمایه‌های اجتماعی، ساختاری و مدیریتی کشور نخواهد شد.

۲ . رفتار درچارچوب قانون،گفتار بر مدار صداقت،تصمیم بر مبنای عقلانیت، سرلوحه تمام تصمیمات و اقدامات ما خواهد بود.

۳ . میزان رای ملت است، برای محافظت از آرای مردم از تمام ظرفیت‌ها استفاده خواهیم کرد و در پایان به انتخاب مردم با تمام وجود احترام خواهیم گذاشت. 

۴ . منافع و امنیت ملی، ثبات کشور و آرامش مردم برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد، آن را فدای منافع کوتاه مدت سیاسی خود و سایرین نخواهیم کرد.

۵ . مرز بین نقد منصفانه و توهین و تخریب را رعایت می‌کنیم. منافع سیاسی خود را بر آبرو و حیثیت افراد ترجیح نخواهیم داد، به هیچ وجه نسبت به تخریب شخصیت دیگران اقدام نخواهیم کرد.

۶ . تلاش ما شفافیت و صداقت با مردم است، از فریب افکار عمومی برای افزایش آراء خودمان پرهیز و از تجملات و تبلیغات پرهزینه دوری خواهیم کرد.

۷ . برنامه‌های ما واقع بینانه خواهد بود، از وعده‌ها و شعارهای سطحی، عوام‌فریبانه و دست نیافتنی پرهیز خواهیم کرد. 

۸ . در نقد گذشته انصاف را رعایت خواهیم کرد، در کنار نقاط ضعف به نکات مثبت نیز اشاره خواهیم داشت. به اختلافات برای کسب رای دامن نخواهیم زد، تلاش خواهیم کرد خود را از طریق برنامه‌ها و توانایی‌ها اثبات کنیم نه نفی دیگران. 

۹ . به حرمت استفاده از بیت المال در راستای منافع شخصی اعتقاد داریم، در فعالیت انتخاباتی از امکانات دولتی و عمومی به هیچ وجه استفاده نخواهیم کرد.

۱۰ - آمده‌ایم تا با اخلاق، عقلانیت و شایسته سالاری، معیشت و منزلتی در شان ایرانیان رقم بزنیم. هر امری که رفاه و آبروی مردم را در کوتاه یا بلندمدت به خطر بیاندازد و خلاف اخلاق و عقلانیت باشد، از گفتار و کردار ما دور خواهد بود.