محمد قریب
زادروز	۱۲۸۸ تهران
درگذشت	۱ بهمن ۱۳۵۳ تهران
آرامگاه	قبرستان شیخان قم
ملیت	ایرانی
پیشه	پزشکی
نقش‌های برجسته	بنیانگذار طب نوین اطفال در ایران و از بنیانگذاران بیمارستان مرکز طبی کودکان
لقب	پدر طب کودکان ایران
مذهب	شیعه
همسر	زهرا قریب (درگذشته ۱۳۸۹ خورشیدی)
فرزندان	حسین محسن ناهید مریم قریب
والدین	علی اصغر خان قریب

محمد قریب (۱۲۸۸ در تهران - ۱۳۵۳) از اولین پزشکان متخصص طب اطفال ایران و بنیان‌گذار طب نوین اطفال در ایران و از بنیان گذارانبیمارستان مرکز طبی کودکان بود. 

زندگی‌نامه

دکتر محمد قریب در سال ۱۲۸۸ در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان سیروس و متوسطه را در دارالفنون گذراند. او در سال ۱۳۰۶ شمسی در زمره اولین گروه دانشجویان ایرانی بود که برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی به فرانسه رفتند. وی در پایان سال اول در شهر رن فرانسه موفق به دریافت جایزه لابراتور تشریح دانشکده پزشکی شد. وی در سال ۱۳۱۴ نخستین ایرانی بود که توانست در کنکور انترنی بیمارستان پاریس موفق شود.

دکتر قریب، به پاس خدمات چشمگیر علمی، به دریافت نشان دانش از دانشگاه تهران و نشان درجهٔ اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش و نشان عالی لژون دونور از دولت فرانسه نائل گشت.

وی در سال ۱۳۱۵ با دوشیزه زهرا قریب دختر مرحوم استاد عبدالعظیم قریب ازدواج کرد؛ و در سال ۱۳۱۷ به ایران بازگشت. پس از طی نمودن دوره سربازی در سال ۱۳۱۹ به عنوان دانشیار طب اطفال در دانشگاه به فعالیت علمی مشغول گردید. وی ابتدا در بیمارستان رازی به اداره بخش اطفال مشغول شد و بعد از آن به بیمارستان هزار تختخوابی رفت و در آنجا بخش اطفال را دایر کرد. او در سال ۱۳۱۹ کتاب بیماریهای کودکان را به چاپ رساند و در سال ۱۳۳۵ با همکاری دکتر حسن اهری آن را با اصلاحات جدید تجدید چاپ نمود.

دکتر قریب در سال ۱۳۲۱ موفق به دریافت نشان عالی دولت فرانسه شد و در سال ۱۳۵۰ به عضویت هیئت مدیره انجمن بین‌المللی بیماری‌های کودکان درآمد. همچنین در واپسین سال‌های عمر وی موفق به دریافت نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش شد. وی در طول سالهای فعالیت علمی خود در کنگره‌های مختلف بین‌المللی در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، آمریکا، کانادا، ژاپن، ترکیه و اتریش دعوت شد و عضویت چندین مجمع علمی بین‌المللی را برعهده داشت. وی نخستین تعویض خون را در ایران انجام داد و از بنیان گذاران انتقال خون در ایران بود.

دکتر محمد قریب دروس پزشکی را در دانشگاه تهران به دانشجویان رشته پزشکی تدریس کرد.

فعالیت سیاسی

مرحوم دکتر قریب در حین فعالیت علمی فعالیت سیاسی و اجتماعی نیز داشت به گونه‌ای که بارها در کلاس درس به اقدامات رژیم پهلوی انتقاد نموده و پس از واقعه ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نیز پس از امضای یک بیانیه به همراه ۱۰ تن دیگر از اعضای هیئت علمی دانشگاه مانند مهندس بازرگان، دکتر سحابی و دکتر نعمت‌الهی به دستور محمدرضا شاه از دانشگاه اخراج شد که این موضوع باعث افزایش محبوبیت وی در بین دانشجویان و جامعه دانشگاهی گردید.

تأسیس بیمارستان

از مهمترین اقدامات او بنیانگذاری و تأسیس اولین بیمارستان تخصصی کودکان یعنی بیمارستان مرکز طبی کودکان به همراه دکتر حسن اهری بود که وی این اقدام را در زمان بازنشستگی خود انجام دادند

درگذشت

 

سردیس دکتر قریب در پارک علم و فناوری پردیس

مرحوم دکتر قریب در سال ۱۳۵۱ به هماچوری (دفع خون از دستگاه ادراری) مبتلا شد که بعدها تشخیص سرطان مثانه داده شد و اقدام‌های درمانی انجام شده درایران و آمریکا تأثیر چندانی بر بیماری وی نداشته و سرانجام در روز سه شنبه اول بهمن ماه ۱۳۵۳ در بیمارستان مرکز طبی کودکان محل خدمت خود درگذشت.

او طبق وصیتش، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد. برای مراسم تدفین دکتر محمد قریب، محمدرضا شاه پهلوی به همراه خودروهای دربار شخصاً جنازه دکتر محمد قریب را از تهران تا قم همراهی کردند و آیت‌الله مرعشی نماز وی را قرائت نمود.

آثار دربارهٔ دکتر محمد قریب

روزگار قریب نام مجموعه‌ای تلویزیونی است که کیانوش عیاری دربارهٔ زندگی دکتر محمد قریب ساخته‌است. همچنین به پاس خدمات بی شائبه ایشان در زمینه طب اطفال سردیس ایشان در روز ۴ آبان ماه ۹۲، با حضور دکتر حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی دولت حسن روحانی در پارک علم و فناوری پردیس پرده برداری شد.

------------------------------------

دکتر محمد قریب گرکانی

محمد قریب گرکانی، پدر طب کودکان ایران؛ از اولین پزشکان متخصص طب اطفال، بنیانگذار طب نوین اطفال در ایران و از بنیانگذاران بیمارستان مرکز طبی کودکان بود.

دکتر محمد قریب در سال 1288 در تهران متولد شد. پدرش مرحوم علی اصغر خان قریب و از مردم دهستان گرکان از توابع شهرستان آشتیان بود. تحصیلات ابتدایی را در دبستان سیروس و متوسطه را در دارالفنون تهران (دارالمعلمین) گذراند.

و در سال 1306 شمسی در زمره اولین گروه دانشجویان ایرانی بود که برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی به فرانسه رفت. وی در پایان سال اول در شهر «رن« فرانسه موفق به دریافت جایزه لابراتوار تشریح دانشکده پزشکی شد.‏

وی در سال 1314 نخستین ایرانی بود که توانست در کنکور انترنی بیمارستان پاریس موفق شود.
دکتر قریب به پاس خدمات چشمگیر علمی، به دریافت نشان دانش از دانشگاه تهران، نشان درجة اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش و نشان عالی لژیون‌ دونور از دولت فراسه نائل شد.‏وی در سال 1315 با دوشیزه زهرا قریب، دختر مرحوم استاد عبدالعظیم قریب، ازدواج کرد و در سال 1317 به ایران بازگشت. پس از طی دوره سربازی در سال 1319 به عنوان دانشیار طب اطفال در دانشگاه به فعالیت علمی مشغول شد.‏ 

فعالیت علمی

وی ابتدا در بیمارستان رازی به اداره بخش اطفال مشغول شد و بعد از آن به بیمارستان هزار تختخوابی رفت و در آنجا بخش اطفال را دایر کرد.

او در سال 1319 کتاب بیماری‌های کودکان را به چاپ رساند و در سال 1335 با همکاری دکتر حسن اهری آن را با اصلاحات جدید تجدید چاپ کرد.

دکتر قریب در سال 1321 موفق به دریافت نشان عالی دولت فرانسه شد و در سال 1350 به عضویت هیات مدیره انجمن بین‌المللی بیماری‌های کودکان در آمد.

همچنین در آخرین سال‌های عمر، وی موفق به دریافت نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش شد.
وی در مدت سال‌های فعالیت علمی خود در کنگره‌های مختلف بین‌المللی در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، آمریکا، کانادا، ژاپن، ترکیه و اتریش شركت كرد و عضویت چندین مجمع علمی بین‌المللی را برعهده داشت.‏
وی اولین تعویض خون را در ایران انجام داد و از بنیانگذاران انتقال خون در ایران بود.

از مهمترین اقدامات او بنیانگذاری و تأسیس نخستین بیمارستان تخصصی کودکان یعنی مرکز طبی کودکان به همراه دکتر حسن اهری بود که وی این اقدام را در زمان بازنشستگی خود انجام دادند.

فعالیت سیاسی و اجتماعی

مرحوم دکتر قریب در حین فعالیت علمی، فعالیت سیاسی و اجتماعی نیز داشت به گونه‌ای که بارها در کلاس درس به اقدامات رژیم پهلوی انتقاد کرد و پس از واقعه 28 مرداد 1332 نیز پس از امضای یک بیانیه به همراه 10 تن دیگر از اعضای هیات علمی دانشگاه مانند مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی و دکتر نعمت اللهی به دستور محمدرضا شاه از دانشگاه اخراج شد، این موضوع باعث افزایش محبوبیت این استاد بزرگ در میان دانشجویان و جامعه دانشگاهی شد.‏

مرحوم دکتر قریب در سال1351 به هماچوری (دفع خون از دستگاه ادراری) مبتلا شد، بعدها تشخیص دادند بیماری او سرطان مثانه است، اقدامات درمانی انجام شده در ایران و آمریکا تأثیر چندانی بر بیماری این پزشک بنام نداشت و سرانجام بر اثر این بیماری در در روز سه شنبه اول بهمن 1353 در بیمارستان مرکز طبی کودکان محل خدمت خود درگذشت و طبق وصیت وی، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد. برای مراسم تدفین دکتر محمد قریب، پهلوی دوم بهمراه خودروهای دربار شخصاً جنازه دکتر محمد قریب را از تهران تا قم همراهی کردند و آیت‌الله مرعشی نماز وی را قرائت نمود.

مطبی در کنار منزل

بسیاری از پزشکان آن روزها، دکتر قریب را در تشخیص بالینی کم نظیر می دانستند. او از همان سال های ابتدایی بازگشت به ایران مطبی دایر کرد که در کنار خانه اش بود. وی از سال 1317 تا 1325 ش. دو اتاق در منزلی اجاره ای نبش خیابان حشمت الدوله و پهلوی سابق به مطب اختصاص داده بود و از 1325 تا 1351 ش. مطب او در کنار منزلش در خیابان کاخ سابق بود که شامل یک اتاق دفتر، یک اتاق معاینه و یک اتاق انتظار بود. او هر روز از ساعت 14 تا 21 به معالجه بیماران می پرداخت و از بسیاری از آنان پولی دریافت نمی کرد. حق ویزیت دکتر با آن همه حسن شهرت، حتی از برخی شاگردانش نیز پایین تر بود!

طب اطفال در ایران

دکتر قریب از استادان برجسته و نامدار دانشکده پزشکی در تهران بود. او و دکتر فریدون کشاورز از پایه گذاران طب اطفال در ایران هستند اما کتر کشاورز به دلیل حضور در عالم سیاست و حزب توده، هرگز موفق به تربیت پزشکان اطفال نشد. در عوض دکتر قریب طی سال های 1320 تا 1353 شاگردان نامداری چون احمد قانع بصیری، صادق مختارزاده، مرتضی مشایخی، نورالدین هادوی، غلامرضا خاتمی( مترجم کتاب طبی « اطفال نلسون»)، احمد سیادتی( متخصص سرشناس بیماری های اطفال در تهران) و.. را پرورش داد که جملگی به بزرگان پزشکی ایران بدل شدند و به همین دلیل، به قریب لقب «پدر طب اطفال ایران» اعطا شد.

 خصوصیات اخلاقی

دکتر قریب همواره به یافته های جدید طب جهان احاطه داشت و این گونه مطالب را به دانشجویان خود ارایه کرده، آنان را برای پیگیری پیشرفت های علمی در جهان تشویق می کرد. برای مثال تا قبل از او، کسی در ایران با «آنتی بیوتیک» آشنا نبود اما قریب برای اولین بار اعلام کرد که داروهای جدید برای از بین بردن میکروب ها شناخته شده است که ارزش آن بسیار بیشتر از داروهای قبلی است. ولی بیش از توجه به روش های نوین، بر آموزش خانواده ها و برخورد عاطفی و اخلاقی با بیماران تاکید می کرد. دستگیری از مستمندان و دردمندان و رسیدگی به نابسامانی های زندگی بیماران، از دیگر ویژگی های بارز قریب بود.

ساعت های مطالعه وی، بسیار بیشتر از شاگردانش بود و صبح ها در کمال سخاوت، جدیدترین نتایج مطالعات خود را در اختیار دانشجویان قرار می داد. به تربیت درست دانشجویان علاقه خاصی داشت و در هنگام درمان کودکان بیمار، دانشجویان خود را نیز در آنجا حاضر می کرد و درباره بیماری از آن ها سوالاتی می پرسید. اگر جواب دانشجویی مناسب نبود، با متلک های استاد رو به رو می شد و همین مساله سبب می شد تا دانشجویان برای فرار از متلک های قریب، دقت بیشتری نشان دهند. ویزیت روزانه دکتر قریب برای رزیدنت ها و دانشجویان، تجربه آموزشی بی نظیری بود که اغلب، عده زیادی داوطلب شرکت در آن بودند. وی صبح ها زودتر از دیگران به بیمارستان می رسید و پس از شنیدن گزارش های صبحگاهی دانشجویان، به اتفاق آنان به بالین بیمار می رفت و با بحث و آنالیز دقیق، دانشجویان را در تشخیص صحیح راهنمایی می کرد.

 پزشک سیاستمداری که به عشق دکتر قریب رشته اش را انتخاب کرد

دکتر علی اکبر ولایتی در خصوص انتخاب رشته تحصیلی خویش بیان می کردند: چون آقای دکتر قریب زنده بود و تخصص اطفال داشتند و من هم چون دوست داشتم در محضر ایشان به عنوان یک شخصیت برجسته فاضل و اخلاقی متخصص شوم، به این دلیل رشته اطفال را انتخاب کردم.

آرامگاه دکتر محمد قريب و پدر ايشان در قبرستان شيخان قم

آثار فرهنگی هنری درباره دکتر محمد قریب

روزگار قریب نام مجموعه ای تلویزیونی است که کیانوش عیاری درباره زندگی دکتر محمد قریب ساخته ‌است. همچنین به پاس خدمات بی شائبه ایشان در زمینه طب اطفال سردیس ایشان در روز 4 آبانماه 92، با حضور وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی وقت در پارک علم و فناوری پردیس پرده برداری شد.

سردیس دکتر قریب در پارک علم و فناوری پردیس

وضعیت نابسامان منزل پدری دکتر

خانه پدری دکتر عبدالعظیم قریب در آشتیان، پنج کیلومتری گرکان قرار دارد و این خانه بازمانده ای کم نظیر از دوره قاجار بوده و به دلیل اهمیت و ارزش آن در معماری بومی و قاجاری در تاریخ 5 بهمن 1378 با شماره ی ثبت 2551 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شایان ذکر است با عنایت به نظر برخی از کارشناسان مرمت، بازدیدکننده از این سرا، وضعیت کنونی منزل بدلیل عدم رعایت موارد کارشناسی در بازسازی و مرمت، چندان مناسب به نظر نمی رسد که امیدواریم با همت مسئولین محترم وعلاقه مندان به فرهنگ و هنر این سرزمین، اقدامی در خصوص رفع مشکلات و نگرانی های بوجود آمده صورت پذیرد.

http://www.garakanmarkazi.ir/index.php/garakan-feats/medics/85-m-gharib