ثمین باغچه‌بان زادروز ۱۳۰۴ تبریز درگذشت ۲۹ اسفند ۱۳۸۶ استانبول ملیت ایرانی آثار مجموعه رنگین کمون آهنگ‌هایی برای ارکستر سمفونیک تهران، کتاب چهره‌هایی از پدرم ترجمه کتاب‌های یاشار کمال و عزیز نسین همسر اِولین باغچه‌بان والدین جبار باغچه‌بان

ثمین باغچه‌بان (۱۳۰۴ تبریز - ۲۹ اسفند ۱۳۸۶، استانبول) شاعر، نویسنده، آهنگساز و مترجم ایرانی است.

زندگي

ثمین باغچه‌بان در سال ۱۳۰۴ در تبریز به دنیا آمد ولی کودکی خود را در شیراز گذراند و در ۷ سالگی با خانواده‌اش به تهران رفت و تحصیلاتش را در آنجا گذراند. ثمین باغچه‌بان علاقه به یادگیری پیانو داشت ولی به علت نبود پیانو در خانه و عدم استطاعت مالی خانواده، و از آن‌جا که مادرش ویلون داشت، مجبور به برگزیدن ویلون شد. ولی ویلون مادرش هم به علت تعمیر نامناسب صدای مناسبی نداشته و مورد قبول هنرستان موسیقی نبود. از آنجا که می‌توانست ساز ابوا را از هنرستان قرض بگیرد، این ساز را در نهایت برگزید. او طی طرحی که رضاشاه با آتاترک برای اعزام دانشجو امضا شده بود به ترکیه رفت. طی این طرح، ۱۲۰ دانشجو در گروه‌های ۲۰ نفری به ترکیه اعزام می‌شدند. او در گروه آخر اعزام شد

او در استانبول با اِولین باغچه‌بان که خواننده و موسیقی‌دانی اهل ترکیه بود آشنا شد و ازدواج کردند. شعر زیر بخشی از سروده جبار باغچه‌بان (پدر ثمین باغچه‌بان) در وصف عروسش اِولین است

ای خندهٔ تو گل روانم اِولین		آواز خوشت صفای جانم اِولین
بازی کند انگشت تو در پردهٔ ساز		با نالهٔ دلسوز نهانم اِولین
روشن شده از شمع قدت خانهٔ ما		تابد رخ تو چو ماه در لانهٔ ما

بعد از بازگشت به ایران هر دو آنها در مدرسه عالی موسیقی استخدام شدند. ثمین کمپوزیسیون و کونترپوان درس می‌داد و اِولین آواز و پیانو

ثمین فرزند جبار باغچه‌بان (جبار عسکرزاده) بود و کتابی درباره پدرش در ایران منتشر کرده‌است که «چهره‌هایی از پدرم» نام دارد و در تیراژ محدود ۱۱۰۰ نسخه منتشر شده‌است.

مجموعه «رنگین کمون»، آهنگها و شعرهای ثمین باغچه‌بان برای کودکان است که با همکاری همسرش اِولین، مرحوم توماس کریستین داوید و مرحوم بهجت قصری ساخته شد.

او تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷، آثاری برای ارکستر می‌نوشت که با رهبری حشمت سنجری و دیگر رهبران ارکستر در ایران توسط ارکستر سمفونیک تهران اجرا شد. بعد از انقلاب امکان اجرای کر زنان نبود. در نتیجه ثمین و اِولین باغچه‌بان برای همیشه به ترکیه مهاجرت کردند.

باغچه‌بان کتابهایی از عزیز نسین نویسنده طنزنویس ترک و یاشار کمال را نیز به فارسی ترجمه کرده‌است.

گزیده آثار

• مجموعه رنگین کمون،
• آهنگ‌هایی برای ارکستر سمفونیک تهران،
• چهره‌هایی از پدرم
• ترجمه کتاب‌های یاشار کمال
• ترجمه و معرفی عزیز نسین
• آفتاب مهتاب چه رنگه؟
• نوروزها و بادبادکها

مرگ ثمين

ثمین باغچه بان درگذشت

مرگ او ۲۹ اسفندماه ۱۳۸۶ و در سن ۸۳ سالگی در تعطیلات نوروزی اتفاق افتاد و همین مساله باعث شد که خبر فوت او تا کنون منتشر نشود.

ثمین باغچه بان در سال های گذشته به همراه همسر آوازخوان و اهل موسیقی خود و فرزندش در استانبول زندگی می کرد.

محمد سریر رئیس هیات مدیره خانه موسیقی می گوید: "از طریق کاوه پسر مرحوم ثمین باغچه بان، خبر مرگ او را شنیدم اما متاسفانه به دلیل تعطیلات دو هفته ای، اهالی موسیقی امروز از این حادثه مطلع شده اند."

آقای سریر اضافه می کند: "خانه موسیقی به زودی مراسم یادبودی برای ایشان برگزار خواهد کرد. همچنین قصد داریم در صورت تمایل همسر ایشان،‌آثار مرحوم باغچه بان را جمع آوری و منتشر کنیم."

او می گوید که آقای باغچه بان با اینکه در ترکیه سکونت داشت اما هر از چندی به ایران می آمد و ارکستر سمفونیک تهران کارهای ایشان را بعد از انقلاب اجرا کرده است."

حسین دهلوی آهنگساز ایرانی هم که امروز از مرگ ثمین باغچه بان با خبر شده است می گوید:‌ "استاد من مرحوم حسین ناصحی شاگرد آقای باغچه بان بود و من به این واسطه شاگرد ایشان محسوب می شدم."

او می گوید: "همسر آقای باغچه بان اهل ترکیه بودند و به همین دلیل و همین طور نامناسب بودن شرایط موسیقی در ایران، ایشان ترجیح دادند که در ترکیه زندگی کنند."

آقای دهلوی عنوان می کند که ثمین باغچه بان آثار ماندگاری در موسیقی سمفونیک و همچنین موسیقی کودک خلق کرده است."

او اظهار امیدواری کرد که آثاری را که ثمین باغچه بان خلق کرده به نت درآمده باشد تا بتوان در ایران منتشر کرد.

ثمین باغچه بان در زمینه موسیقی فوکلور هم تجربیاتی داشت که از جمله آن سفر نیم قرن قبل وی به استان سیستان و بلوچستان برای ضبط برخی از نغمه های موسیقی آن منطقه بود که شرح آن را در نامه ای به محمد رضا درویشی داده است .

اِولین باغچه‌بان همسر ثمين