دکتر علی اکبر ولایتی در 4 تیر ماه 1324، در رستم آباد، یکی از 33 روستای شمیران در خانواده متوسط به دنیا آمد. پدر ایشان کارمند و مادر ایشان خانه دار بودند. دوران ابتدایی و دوره نخست دبیرستان را همانجا گذراند و در دوره دوم دبیرستان به دبیرستان جم قلهک رفت. او در سال 1342 دیپلم طبیعی گرفت و در سال 1343 در کنکور سراسری، رتبه 49 کشوری را به دست آورد و در رشته پزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد. دکتر ولایتی، از سال 1342 در مدرسه قائمیه و سپس در دبیرستان جهان آرای قلهک تا سال 1350 به تدریس اشتغال داشت. وی تخصص اطفال را در مرکز طبی کودکان دانشگاه تهرن و فوق تخصص بیماری های عفونی را در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا گذراند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدتی معاون وزارت بهداری بود، در دوره اول مجلس به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد و سپس به مدت شانزده سال، در دوره های ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای و  آقای هاشمی رفسنجانی ، به عنوان وزیر خارجه مشغول همکاری بوده و از این حیث،پرسابقه ترین وزیر جمهوری اسلامی به شمار می آید.

پس از دوم خرداد 1376، با آنکه رئیس جمهور آقای خاتمی، سلیقه و دیدگاه وی را برای عضویت در کابینه می پسندید، ولی او راهی بیت مقام معظم رهبری شد و مشاور بین الملل ایشان گردید و هم اکنون نیز در این سمت خطیر انجام وظیفه می کند. صرف نظر  از این شغل مهم، دکتر ولایتی در چند رشته دانشگاهی به تدریس مشغول است و در بعضی از شوراهای مهم کشوری همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت نظام و بنیاد دائره المعارف اسلامی شرکت داشته و عضو رسمی میباشد. او که دارای چندین دکترای افتخاری از چند دانشگاه معتبر بین المللی است، در تعدادی از انجمن های تخصصی و پژوهشی جهان نیز عضویت دارد.

خانواده:

دکتر ولایتی در خانواده ای نسبتا شلوغ( پنج دختر و یک پسر) به دنیا آمد. او کودکی آرام بود و بیشتر وقت خود را به مطالعه کتاب میگذراند، به طوری که در نه سالگی، کتاب هفت جلدی اسکندر نامه، و در کلاس پنجم ابتدایی، کتاب کلیله و دمنه را خواند. از نوجوانی علاقه فراوانی به کتاب های تاریخی پیدا نمود، به حدی که گاه دوازده ساعت شبانه روز را به مطالعه تاریخ می گذراند. او که از مردان سیاست روزگار ما است، خود در اهمیت مطالعات تاریخی برای حرفه سیاستمداری می گوید:

"هر کسی که بخواهد سیاست را خوب بفهمد، باید تاریخ بداند. اگر تاریخ نداند، راه بجایی نمی برد."

دکتر ولایتی همچنین یک پدر موفق به شمار می آید. او چهار فرزند دارد که هگی تحصیلات عالیه دارند. میثم، پزشک عمومی، محمد، مهندس عمران، علی اصغر، دانشجوی مهندسی عمران، و فاطمه، دانشجوی ریاضی. او در مورد ارتباط با فرزندانش گفته است:

" من جدا با بچه هایم رفیق هستم. بچه ها همیشه لحظه شماری می کنند که من به خانه بروم. ما با آن دوپسری که ازدواج کرده اند، همگی با هم زندگی می کنیم و محیطی گرم و صمیمی داریم.

فعالیت های سیاسی قبل از انقلاب اسلامی:

دکتر ولایتی از نوجوانی، به دلیل علاقه مندی پدرش به سیاست، با اوضاع سیاسی موجود، آشنا شد و به عمل ورزی سیاسی روی آورد. او در دبیرستان، به مناسبتهای مختلف، در اعتراض به سیاست های شاه، هم مدرسه ای ها را به تعطیلی کلاس درس و تظاهرات فرا می خواند و در این راه، بارها به ساواک منطقه رفت و مورد بازجویی قرار گرفت به طوری که از 17 سالگی پرونده ای در ساواک تهران برای او ترتیب داده شد.

از 17 سالگی (1341) به عضویت جبهه ملی دوم در آمد. او خود در این باره گفته است:

" من برای فعالیت سیاسی، به دنبال بستری بودم. آن موقع تنها بستر سیاسی موجود، جبهه ملی و نهضت آزادی بود. بعد از فوت مرحوم آیت الله بروجردی، در 16 سال?ی به حضرت امام (ره ) رجوع کردم، در 15 خرداد 1342 که دیدم جبهه ملی راهش را عوض کرد، از آن جدا شدم و بعد از آن، ارتباطم به روحانیت و فعالان مذهبی منحصر شد."

در دانشگاه، به همراه مرحوم شهید لواسانی، شهید دکتر لبافی نژاد، دکتر معتمدی، دکتر جزائری، دکتر خادمی و ...... انجمن اسلامی پزشکان را ، که پس از دکتر شیبانی به حال تعلیق در آمده بود، احیا کرد و با گروههای مختلف سیاسی و روحانیت پیرو امام (ره) تماسهای منظم برقرار ساخت.

دکتر ولایتی خود در باره فعالیتهایش میگوید:

" هم جلسه میگذاشتیم و هم تظاهرات راه می انداختیم. خب تظاهرات راه انداختن، ب?یر و ببند داشت. باتوم خوردن داشت و......."

برخی از سمت‌های اجرایی و علمی:
 
مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل (از سال 1376 تا کنون)
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران (از آذر ماه 1360 لغایت خرداد 1376)
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام( از بدو تاسیس تا کنون)
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی (از سال 1368)
دبیر کل مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) (ازسال79 تا مهر 1381)
نماینده تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی
معاون وزیر بهداشت
استاد تاریخ روابط خارجی ایران در دانشکده روابط بین‌الملل وابسته به وزارت امور خارجه
استاد دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
رئیس شورای عالی نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
عضو هیأت مدیره نظام پزشکی تهران (از3 مهرماه 1370)
عضو شورای عالی سیاست‌گذاری دایره‌المعارف دفاع مقدس
عضو پیوسته منتخب فرهنگستان علوم پزشکی ایران (از سال 1369)
عضو هیئت امنای بنیاد دایره‌المعارف اسلامی برای 3 دوره
عضو هیأت امنا ی دانشگاه علوم پزشکی تهران
عضو هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
عضو شورایعالی انستیتو تحقیقاتی سل و بیماریهای ریوی کشور
رئیس هیأت تحریریه مجله پزشکی جمهوری اسلامی ایران
رئیس هیأت مدیره انجمن متخصصین بیماریهای عفونی و گرمسیری ایران
رئیس شورای مرکزی انجمن اسلامی پزشکان ایران
رئیس گروه اسلام معاصر ـ بنیاد دائرﻩ‌المعارف اسلامی
رئیس مرکزآموزشی پژوهشی درمانی سل و بیماریهای ریوی

برخی از تالیفات علی‌اکبر ولایتی:

• پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران
• ایران و مسئله فلسطین
• ایران و تحولات فلسطین
• بحران تاریخی هویت ایرانی
• مقدمه فکری نهضت مشروطیت
• تاریخ روابط خارجی ایران در عهد شاه عباس اول صفوی
• تاریخ روابط خارجی ایران در عهد شاه اسماعیل صفوی
• تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی
• تاریخ روابط خارجی ایران در دوران ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین‌شاه
• بیماری سل
• بیماری‌های عفونی با همکاری دکتر اسماعیل صائبی، دکتر مینو محرز، دکتر علیرضا یلدا
• مبانی سل

ايشان بعد از سالها دوري از مسئوليتهاي مهم و مستقيم دولتي براي انتخابات دوره يازدهم رياست حمهوري ثبت نام نمودند و نام دولت احتمالي خود را دولت متمم گذاردند :

بیانیه ولایتی هنگام ثبت نام: اصل ملت است و دولت من متمم است

انتخابات - علی اکبر ولایتی پس از ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم بیانه ای قرائت کرد و به تشریح ویژگی های دولتش پرداخت.

به گزارش خبرآنلاین، ولایتی در این بیانیه ویژگی های دولتش را در (متدین، تجربه دار، متخصص، معتدل، مشورت پذیر) خلاصه کرد.

در ادامه مشروح بیانیه دکتر علی اکبر ولایتی می آید:

بسم الله الرحمن الرحیم
" الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمدٍ و اله الطاهرین "

علی اکبر ولایتی امروز برای نام نویسی به ستاد انتخابات وزارت کشور آمده است تا اگر ان‌شاءالله شورای محترم نگهبان صلاحیتش را احراز کند، رسماً در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند و آنگاه اگر مردم شریف ایران به من اعتماد کردند، تلاش می کنم تا شایسته اعتمادشان باشم.
برداشت من اینست که باتوجه به شرایط کشور و انقلاب اسلامی، امروز بیش از هر زمان دیگری به دولتی با ویژگیهای متفاوت و متناسب شرایط امروز نیازمندیم تا بتواند نابسامانی‌های داخلی از جمله حوزه اقتصادی و اجتماعی و مشکلات سیاست خارجی را با سرپنجه تدبیر حل کند.
" نام این دولت را دولت « متمّم » گذاشته ام " .
به دو دلیل :
الف) واقعاً در کشور ما اصل ملت است و دولت فرع آن باید باشد ، محور ملّت است و دولت نقش متمم و خدمتگزار ملّت را دارد.
ب) دولتی که انشاءالله تشکیل می دهم 5 ویژگی خواهد داشت :
1- اعضای دولت آینده باید "متدیّن" باشند. خدا ترسی مهمترین اصل است. اگر تقوا وجود داشته باشد،ریشه فساد اقتصادی خشک خواهد شد.یعنی مبنای مبارزه با فساد،خدا ترسی است.
- آدمهای انقلابی با خدا ترسی، استحاله و منحرف نمی شوند و اصلاً بدون خدا ترسی انقلابی بودن ارزشی ندارد.
- اگر خدا ترسی وجود داشته باشد، دولت خود را نوکر ملت می داند. چرا که خدمت به خلق بالاترین عبادتهاست.
- اگر رئیس جمهور و ارکان دولت خدا ترس باشند،با بیت المال و حقوق ملّت، بازی سیاسی نمی‌کنند.
- اگر خدا ترس باشیم، دعواهای حاشیه ای در کشور ایجاد نمی شود تا دودش به چشم مردم برود.
- خدا ترسی موجب می شود که مسئولین در پی فریب مردم نباشند و ارزشهای اسلامی و انقلابی بازیچه سیاست بازان نشود.
- مبنای هر حرکت فرهنگی، خدا ترسی است که موجبات بهره گیری از آموزه های اصیل اسلامی و تقویت فرهنگ اصیل ایرانی را فراهم می آورد، خانواده به عنوان رکن اساسی جامعه را تحکیم می بخشد و جایگاه والای بانوان در عرصه های مختلف و استیفای حقوق آنان را تضمین می‌نماید.
2) ویژگی دوّم دولت من" تجربه " است . دولت کلاس اکابر نیست که اشخاص تازه کار وارد شوند و سیاه مشق بنویسند و مرتب اشتباه کنند، چون اشتباه در سطوح بالا، صدمات زیادی‌به مردم می زند. دولت کلاس انشاء نیست که فقط حرف و وعده نصیب مردم شود، کلاس حساب است. باید با حساب و کتاب حرف زد و این تخصّص و تجربه می خواهد .
لذا اعضای کابینه افرادی با تجربه خواهند بود که بتوانند و بدانند در شرایط سخت و بحرانی چگونه تصمیم بگیرند و چگونه عمل کنند و مرتب سیاست ها را عوض نکنند. روی تصمیم گیری ها فکر می‌کنند، از اندوخته تجربی خود استفاده می کنند و وقتی تصمیمی را اتخاذ کردند و اعلام نمودند،مردم و مخاطبین داخلی و خارجی به آن اطمینان می کنند.
من بسیاری از کشورهای جهان را دیده ام و با روشهای حکومتی آنها آشنا هستم. دولتهایی موفق بوده اند که زندگی قابل پیش بینی و مطمئن و امن، توأم با رفاه را برای مردم فراهم کردند. سرمایه گذار وقتی سرمایه گذاری می‌کند که بداند در دراز مدت چه شرایطی در کشور حاکم است.
دانش آموز و دانشجو رشته خود را در شرایط قابل پیش بینی انتخاب می‌کند و همینطور سایر گروهها نیاز به اعتمادسازی دارند. یک زندگی قابل پیش بینی به دو رکن نیاز دارد :
الف - قانون گرائی: دولتی که می خواهد عدالت را محقق کند باید قانونگرا باشد تا همگان بتوانند زندگی خود را در چارچوب قانون سامان دهند و مطمئن باشند که ضامن تأمین عدالت یعنی قانونگرائی فضای حاکم بر جامعه می باشد .
ب‌- ثبات‌ در تصمیمات دولت:به گونه ای که هر روز تغییر نکند. این امر نیازمند مردانی عالم، آگاه، مصمّم و با تجربه است.
3) کابینه من افراد"متخصص"و متعهد به نظام را به همکاری دعوت می‌کند. امروز بحمدالله جمهوری اسلامی از سطح نخبگی قوی برخوردار است. وزراء و سایر مسئولین باید تسلط تخصصی در رشته خود داشته باشند وگرنه تصمیم های نسنجیده‌و زیان بخش می‌گیرند یا‌ در یک توافقنامه ‌با کشورهای ‌دیگر یا بین‌المللی سر او ‌کلاه می‌گذارند.
نمی شود رفاقت و مطیع بودن وزیر و مسئول را مبنا قرار داد. نسل جوان متخصص ما امروز ظرفیت ملّی‌کشور هستند،بی اعتنائی به متخصص ها و جوانان نخبه و تحصیل کرده و پر‌تحرک، محروم ساختن ملّت از ظرفیت ذهنی نخبگان است.

4) "معتدل بودن" شاخصه چهارم کابینه من است. افراطی گری به انسجام ملّی و همبستگی اسلامی و انقلابی کشورمان لطمه می زند. قطعاً افراطی گری موجب تنش در جامعه شده و بین آحاد مردم اختلاف ایجاد می کند. در صحنه بین المللی که زیان های آن چند برابر است.
معقول بودن به معنای غیر انقلابی بودن نیست، معتدل بودن مقابل افراطی گری است. امام خمینی(ره) یک فیلسوف بود، یک عارف بود، یک فقیه بود که مبنای حرکت فکری ایشان عقلانیت و اعتدال بود. افراطی گری ریشه در جهل دارد.
پیشرفت اسلام در سده های مختلف در پرتو عقلانیت رخ داد که تمدن بزرگ اسلامی را سامان بخشید.چه در صحنه داخلی و چه درصحنه منطقه ای و چه در صحنه بین المللی، عقلانیت و اعتدال زوج مکمّل و ضروری هستند.افراد می توانند اختلاف نظر داشته باشند،دولتها می توانند با یکدیگر اختلاف داشته باشند ولی تمام تلاشها باید این باشد تا اختلاف ها را کاهش داد و کلید این کار مذاکرات ‌و مراودات عاقلانه و رفتار متعادل است. با افراطی‌گری اختلافات تبدیل به دشمنی می‌شود.
تندروی های اخیر منطقه نشان می دهد که چقدر خسارت به عالم اسلام وارد شده است. اظهارات سیاسی چه در عرصه داخل و چه خارج باید از سر تدبیر و عقلانیت باشد. عزّّت، حکمت و مصلحت که رهبری معظم انقلاب مبنای کار سیاست خارجی قرار داده اند، از طریق اعتدال و عقلانیت سامان می یابد.
5) دیگرخصوصیت مهم کابینه من "مشورت پذیری" است. انسانها هر چقدر متخصص و با تجربه باشند نمی توانند ادعا کنند که انسان کاملی هستند.اینکه ‌یک نفر یا یک‌‌گروه بخواهد بدون توجه و رایزنی با متخصصین، همه تصمیمات مهم کشور را اتخاذ کند،ممکن است سرعت در تصمیم‌گیری را زیاد کند،ولی دقت آنها را کم و احتمال خسارت های بزرگ را بیشتر می‌نماید.
دولت اگر نسبت به بدنه متخصص ملت احساس بی نیازی بکند به روزمرگی می افتد.
تصمیم دارم که انشاءالله سیستمی ایجاد کنم که دولت آینده در هر بخش اجرائی با کانونهای تخصصی و انجمن های علمی ارتباط تعریف شده داشته باشد.
دولت متمم،ضمن اینکه فرع بر اصل ملت است از حروف اوّل این پنج ویژگی شکل یافته است:
متدین ، تجربه دار، متخصص، معتدل و مشورت پذیر
تجربه و تخصص اینجانب در حوزه سیاست خارجی است.بسیاری ازصاحب نظران در حوزه های اقتصاد و سیاست بر این باورند که ساماندهی به سیاست خارجی افزون بر آنکه توجه به یکی از اصلی ترین مولفه های امنیت ملی است، همچنین می تواند به حل پاره‌ای از مشکلات اقتصادی داخلی موثر افتد.
ملت شریف ایران مستحضر است که دشمنان ما کوشیده اند تا با تحمیل تحریم های ظالمانه و غیر قانونی ایستادگی و پایداری تاریخی این ملت سترگ و خداجوی را نشانه روند. اما عرصه مناسبات بین الملل چنان است که با در پیش گرفتن یک سیاست منطقی و برخوردار از پشتوانه کارشناسی توانمند،می توان بر بسیاری از این مشکلات فائق آمد.یکی از افتخارات اینجانب مدیریت دیپلماسی کشور در دوران دفاع مقدس است؛که در خدمت‌جانفشانی نیروهای مسلح، پاسداران قهرمان، ارتشیان دلیر و ایثارگری خانواده معظم شهدا و جانبازان دلاور قرار گرفت و حاصل آن حفظ تمامیت ارضی کشور،معتبر مانده قرارداد1975‌که هدف صدام از جنگ لغو آن بود، قطعنامه 598 و اجرای اکثر بندهای آن از جمله تعیین متجاوز توسط دبیر‌کل وقت سازمان ملل متحد و تایید همه اعضای شورای امنیت است.
اینک آمده‌ام تادر پرتو آموزه‌های امام خمینی(ره)رهبر جاودانه انقلاب و رهنمودهای رهبر فرزانه انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای همه همت خود را برای صیانت از منافع ملت ایران و سربلندی ایران و ایرانی در همه عرصه ها به کار بندم.
صیانت از دستاوردهای ملت شریف ایران اسلامی در همه حوزه ها به ویژه انرژی صلح آمیز هسته ای هدف و وظیفه ماست.این هدف باید با کمترین هزینه محقق شود.به حداقل رسانیدن این هزینه ها وظیفه دیپلماسی فعال ، پویا و خردمند است
طبیعتاً مردم شریف ایران از بنده انتظار دارند مساله پوشش بیمه و خدمات دارو و درمان را چاره کنم تا کرامت انسانی محفوظ بماند.تلاش خواهیم کرد تا انشاء الله همانطور که در قانون اساسی آمده است در یک برنامه معقول و زمان بندی شده برخورداری ملت شریف ایران از درمان رایگان محقق شود. ساماندهی و واقعی کردن بیمه های موجود که به شدت نارسا و ناقص می‌باشد و توسعه شبکه بهداشتی و درمانی و تکمیل سامانه پزشک خانواده و سیستم ارجاع از جمله بخشهای این هدف راهبردی است.

در این فرصت به این مختصر بسنده می کنم و اعلام می دارم که با اتکال به عنایات پروردگار متعال چشم امید به یاری همه اقشار ملت عزیز ایران دارم.
ان الله مع الصابرین
والسلام علیکم و رحمه الله