فیروز شاه زرین کلاه حبیب الدین (فیروز شاه) مشهور به «زرین کلاه» پسر سید نورالدین محمد یکی از شخصیتهای برجسته کرد و از نیاکان صفویه بود. وی به دلیل داشتن فضل و تقوی در بین مردم از محبوبیت فراوان برخوردار بود و به مقام شیخی نائل گشته بود. فیروز شاه پس از سالها زندگی در میان مردم اردبیل به گیلان سفر کرد و در همان محل نیز وفات یافت. بر اساس روایتهای تاریخی فیروز شاه جد ششم شیخ صفی الدین اردبیلی است (بیوک جامعی ۱۳۷۹).
مطابق با آنچه در کتاب تشکیل دولت ملی در ایران نوشته والتر هینتس (ص ۲) نگاشته شده شجره خانوادگی صفویه از طرف ادوارد براون بطور مشروط پذیرفته شده است، در یکی از مراجع مورد تأیید قرار میگیردبر طبق این مرجع یکی از افراد این خاندان بنام فیروز شاه زرین کلاه در سال ۱۱۷۴ م (۷۰/۵۶۹ ه.ق) از عربستان به آذربایجان مهاجرت کرده است.
در تاریخ عباسی تألیف جلال الدین محمد منجم یزدی ، ص۲b چنین آمده است: سید فیروز شاه زرین کلاه از یمن خارج شد زیرا شمس الدوله و (فخر)الدین تورانشاه ابن ایوب این سرزمین را تسخیر کرد. در سال ۵۶۹ (۴/۱۱۷۳ میلادی) در محلی به نام رنگین مستقر گردید، در واقع نیز تورانشاه ، برادر صلاح الدین در فوریه سال ۱۱۷۴ (= رجب ۵۶۹ ه ق) حکومت سلسله ایوبی را در یمن مستقر ساخت ( ابن الاثیر، جلئ یازذهم، صفحه ۲۶۰ و بعد از آن.رنگین (چنانکه از سلسلة النسب صفویه صفحه ۱۱ برمی آید ) در کنار کوهستان مستور از جنگل قرار داشته است. فیروز شاه که صاحب رمه بسیار بود به خصوص این ناحیه را که مرتعی بسیار غنی است انتخاب کرده است.
پسر او بنام عوض به اسفرنجان در حوالی اردبیل نقل مکان کرد، نوادۀ او کلخوران را به عنوان مقر خود تعیین نمود . شیخ صفی که بعد ها اردبیل را مقر دائمی شیوخ صفوی قرار داد در همین کلخوران به دنیا آمد(سلسلة النسب الصفویه ۱۲ تا ۱۷)
جای تعجب دارد چرادر اکثر متون جدید نویسندگان از بیان این مطلب خودداری کرده و اصرار در کرد تبار معرفی کردن فیروز شاه زرین کلاه دارند ؟!
من جمله احمد کسروی، بیوک جامعی ، عباسقلی غفاری فرد ( در مقاله اش) و ...
لازم به ذکر است که رنگین ( یا همان به تالشی رنگینه هونی) از ییلاقات تالش می باشد که آرامگاه فیروزشاه زررین کلاه نیز در آنجا واقع است و این سرزمین از زمین های موروثی اخلاف آن بزرگوار (میرمسعودی ها که قبلا با نام موسوی صفوی شهرت داشته اند) بوده و هم اکنون نیز برای گذراندن موسم گرم تابستانی در آنجا مستقر میگردند و مراتع وسیعی از این سرزمین در اختیار ایشان میباشد.
فرزند فیروز شاه عوض الخواص نامیده میشد. وی در قریه اسفرنجان از دهات اردبیل زندگی میکرد، ولی پس از وفات در داخل صحن بقعه کلخوران به خاک سپرده شد. قبر عوض الخواص در ضلع شمال شرقی مقبره شیخ جبراییل قرار گرفته و دارای یک گنبد آجری است. وی پس از پدرش عهده دار مقام ارشاد بود. نام پسرش محمد حافظ است
برچسبها: فیروز شاه زرین کلاه, صفويه, خاندان موسوي, شیخ صفیالدین اردبیلی