دکتر الکساندر آقايان ( تولد ۱۲۶۴شمسي در قزوين وفات ۱۳۴۲ تهران در سن ۷۳ سالگی ) در قزوین به دنيا آمد. پدر و جدش از تجار ارمني قراجه‌داغ (ارسباران) بودند که براي تجارت در قزوين سکني گزيدند. در هفت سالگي پدرش آداریس آقایان را از دست داد و دايي وي ميکائيل خان برخورداريان سرپرستي او را به عهده گرفت. وي دوره ابتدايي را در شهر زادگاهش و تحصيلات متوسطه را در تهران و تبريز به پايان رسانيد و سپس براي تحصيل در رشته علوم تربيتي راهي ژنو شد.
او در هنگام مبارزه مشروطه‌خواهان با محمدعلي شاه و پس از فتح قزوين توسط اردوي مجاهدان، از راه روسيه و رشت به قزوين بازگشت و به علت سابقه آشنايي با يپرم خان ارمني در جمع مجاهدان کميته ستار گيلان پذيرفته شد و چون با زبانهاي روسي و فرانسه آشنايي داشت مامور مصاحبه با ديپلماتها و خبرنگاران خارجي از جمله کنسول روس گرديد. پس از «فتح تهران» در سال ۱۲۸۸ و عزل محمدعلي شاه يپرم‌خان به رياست اداره نظميه (شهرباني) منصوب شد و آقايان را که حسابداري مي‌دانست به سرپرستي محاسبات و صندوق نظميه گماشت.
نامبرده سپس در سال ۱۲۸۹ مجددا براي تکميل تحصيلات خود به اروپا رفت و پس از اخذ درجه دکتراي حقوق از دانشگاه بلژيک و بازگشت به ايران به وکالت پرداخت. وي تا قبل از ايجاد تشکيلات جديد عدليه در سال ۱۳۰۵ توسط داور وزير عدليه، تنها وکيل دادگستري بود که تحصيلات عالي حقوق را در اروپا به پايان رسانده بود و از مشاوران و همکاران نزديک داور به شمار مي‌رفت و در تنظيم قوانين نقش موثري داشت.
الکساندر آقايان مبتکر بسياري از ايده‌هاي علمي و حقوقي بود که به عنوان نمونه مي‌توان به تاسيس شرکت سهامي بيمه ايران، تاسيس اولين شرکت حمل و نقل کالا در ايران ، انعقاد اولين قرارداد بين‌المللي ترانزيت ايران با ترکيه و تاسيس نخستين موسسه و دفتر حقوقي در ايران اشاره نمود.
با اوج‌گيري جنگ جهاني اول، او در شمار کساني بود که از سياست پيوستن ايران به متفقين طرفداري مي‌کردند. در کودتاي ۱۲۹۹رضاخان به حمايت از او برخاست و اقدام او را تنها راه‌حل مناسب مسائل و مشکلات ايران مي‌دانست. وي در روزنامه مرد آزاد که صاحب امتياز آن علي‌اکبر داور بود مقالاتي منتشر مي‌کرد و مسئول بخش سياست خارجي و اقتصادي آن روزنامه بود.
در سال ۱۳۰۲در دوره پنجم مجلس شوراي ملي به عنوان نماينده اقليت ارامنه به مجلس راه يافت و در اين دوره مجلس بود که نامش به عنوان يکي از امضاءکنندگان ماده واحده در رابطه با انقراض سلطنت قاجاريه و تشکيل مجلس موسسان در تاريخ ايران ثبت گرديد. و همچنين در آذرماه سال ۱۳۰۴هنگام تشکيل مجلس موسسان نماينده منتخب ارامنه بود.
دکتر آقايان به سال ۱۳۲۲در دوره چهاردهم مجلس شوراي ملي به نمايندگي از سوي ارامنه جنوب به مجلس راه يافت و در دوران نمايندگي خود روابط بسيار نزديکي با فرمانده لجستيک ارتش آمريکا در ايران داشت و در معاملات پرسود لاستيک ، اتومبيل و موادغذايي نيز شرکت داشت.
در سال ۱۹۲۳با همکاري محمدصادق طباطبايي، عباسقلي و امان‌الله اردلان حزب مردم را تشکيل داد. او در حوادث ملي شدن صنعت نفت بر ضرورت حفظ قرارداد ۱۹۳۳ /۱۳۱۳ (تقي‌زاده ـ کدمن) اصرار داشت.
آقايان که در حرفه وکالت تبحري بي‌نظير داشت در سال ۱۳۳۶ با عنوان وکيل پايه يک دادگستري به عضويت انجمن حقوقدانان ايران درآمد. مدافعات او در محاکمات تاريخي از شهرت فراواني برخوردار است. مهمترين وکالتهايي که به عهده داشت عبارتست از : وکالت امين‌التجار اصفهاني به اتهام رشوه دادن به تيمورتاش وزير دربار رضاخان، وکالت دکتر بهرامي از اعضاي گروه ۵۳ نفر و وکالت سرپاس مختاري رئيس شهرباني رضاخان. وي علاوه بر کار وکالت در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در رشته حقوق جزا نيز تدريس مي‌نمود.
آقايان در اواخر عمر خود منصب و شغل دولتي نداشت، اما همچنان اعتبار خود را نزد درباريان و ارامنه حفظ کرده بود. او سرانجام در سال ۱۳۴۲در سن ۷۳سالگي بر اثر ابتلا به سرطان مري درگذشت و درکليساي ونک تهران به خاک سپرده شد.
بررسی تاریخ پر فراز و نشیب بیمه ایران در ۷۰ سال گذشته خواندنی است.
تاريخ سیاسی بيمه ايران
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) منطقه خراسان به نقل از سايت بيمه ايران، در اولين روزي که شرکت سهامي بيمه ايران شروع بکار کرد ، داور وزير ماليه وقت خطاب به کارمندان این شرکت گفت : " من به شرکت بيمه جديد التاسيس به اندازه بانک ملي ايران علاقمندم و اهميت اين شرکت براي کشور به اندازه بانک ملي است. سعي کنيد تشکيلات منظم و درستي داشته باشيد و حتي از اول به تاسيس شعب در خارج کشور مثل بغداد و کراچي و بمبئي اقدام نمائيد و کارمندان تحصيل کرده داشته باشيد و آنها را براي فعاليت حاضر نمائيد. البته اسم اين شرکت بزودي در تمام دنيا معروف خواهد شد. " بعدازاين نطق کوتاه و موثر مرحوم داور تقاضا کرد که براي اولين بار منزل خود او بوسيله شرکت سهامي بيمه ايران بيمه شود.
از آن زمان تاکنون شرکت سهامی بیمه ایران از دنیای پرهیاهوی سیاسی کشور و در دولت‌های مختلف دور نمانده است.
تغییر مدیران عامل این شرکت همواره در فضایی سیاسی و یا به دست مدیران سیاسی دولت‌ها صورت گرفته است؛ انتصاب شخصیت‌های مصروف سیاسی مانند الکساندر آقایان و حسنعلی منصور پیش از انقلاب و علی موسی رضا و جواد سهامیان مقدم پس از انقلاب نمونه هایی از این انتصابات است.
رفت و آمد سیاسی مدیران بیمه ایران
مرور تاریخچه مدیران عامل این شرکت گواه این مدعاست:
از تاريخ:۱۳شهريور ۱۳۴۱تا تاريخ: ۱۹آذر ۱۳۱۶
دکتر الکساندر آقايان از ارامنه قزوين بود. وي دکتراي حقوق را از سوئيس گرفت و پس از مراجعت به ايران به امر وکالت دادگستري مشغول شد. او که وکالت اکثر نمايندگي‌هاي بيمه خارجي در ايران را عهده دار بود، در خاطراتش (منتشر شده در نشريه مخصوص بيستمين سال فعاليت شرکت سهامي بيمه ايران) نوشته ابتدا خود درصدد تاسيس شرکت سهامي بيمه بر مي‌آيد که به دليل عدم امکان تهيه سرمايه قادر به انجام آن نمي‌گردد. سپس به بانک ملي مراجعه مي‌کند ولي نتيجه‌اي نمي‌گيرد تا در نهايت پس از انتصاب علي‌اکبر داور (که با نامبرده دوست بوده) به سمت وزارت دارائي، موضوع تاسيس يک شرکت بيمه با سرمايه دولت را با وزير دارائي مطرح مي‌کند که سرانجام ، با تصميم و اقدام وزارت دارائي ، شرکت سهامي بيمه ايران تاسيس مي‌گردد و دکتر آقايان به عنوان عضو هيئت مديره و مدیرعامل منصوب مي‌شود.
بعد از ایشان در قبل و بعد از انقلاب ۲۸ نفر دیگر هم بر این مسند تکیه زدند از جمله حسنعلی منصور و علی موسی رضا و جواد سهامیان مقدم و ...
وی و فرزندان و خانواده اش در اقتصاد ایران ید طولایی دارند بطور نمونه صابون و مواد شوینده مارک " لوکس " در انحصار این خاندان است ...
برچسب‌ها:
دکتر الکساندر آقایان,
فيليكس آقايان,
پزشك احمدی,
عبدالحسين تيمورتاش
