بانو دکتر ماندانا برکشلی اولین زن ایرانی است که به عنوان مدیر موزه در خارج از کشور فعالیت دارد و نخستین زن در آسیا که دکترای مرمت و نگهداری آثار موزه ای را دریافت کرد. همچنین ایشان کاشف رمز مانایی رنگ سبز زنگاری در نگاره های ایرانی می باشند.
بانو ماندانا برکشلی در سال ۱۳۳۸شمسی در تهران به دنیا آمد. وی دختر دکتر مهدی برکشلی موسیقیدان و فیزیکدان ایرانی است. ایشان در خانواده ای موسیقیدان و در کنار خواهران هنرمندی چون بانو پری برکشلی ( جوانترین دختر موسیقیدان ایران ) و بانو آریانا برکشلی ( نخستین ایرانی که موسیقی درمانی را آموخت و در کشور برای درمان بیماران بکار برد )پرورش یافت.
بانو ماندانا برکشلی به تشویق پدر به یادگیری موسیقی پرداخت و طبق سنت خانوادگی در سن ده سالگی وارد مدرسه عالی موسیقی شد. مدت سه سال در رشته ویولن تحصیل کرد. ولی از ابتدا به دیگر زمینه های هنر مانند نقاشی و طراحی بیشتر علاقه مند بود به همین دلیل تصمیم گرفت موسیقی را به عنوان رشته تخصصی انتخاب نکند و تحصیلات در رشته ریاضی را دنبال کرد.
پس از اخذ دیپلم ریاضی به آمریکا رفت و در رشته طراحی نساجی از دانشگاه کانزاس فارغ التحصیل شد. وی سپس جذب کارهای موزه ای شد و از انیستیتو موزه ملی هند کارشناسی ارشد و دکترای مرمت و نگهداری آثار موزه ای را دریافت داشت و همچنین مدرک مرمت کاغذهای ژاپنی را هم کسب کرد.
بانو ماندانا برکشلی در مقطع دکترا و سالهای بعد از آن تحقیقاتی را آغاز کرد که منجر به کشف یک پدیده علمی و متعاقب آن حضور فعالانه وی در سمینارها و کنفرانسهای بین المللی شد. این کشف مربوط به سبز زنگار یکی از رنگدانه های مورد استفاده در نگاره های ایرانی از دوره صفویه تا قاجار بود که به علت مانایی این رنگ در نگاره های ایرانی بر خلاف دیگر نگاره ها در سایر کشورها ، به دلایل علمی و شواهد تاریخی به اثبات رسید.
دکتر ماندانا برکشلی در سال ۱۳۷۸ ( ۱۹۹۸) به دعوت دولت مالزی ، در سمینار بین المللی که در موزه هنرهای اسلامی تحت عنوان « روشنگری ـ هنر اسلامی » به مناسبت افتتاح موزه برگزار گردید ، مقاله ای را به همراه همسرش ( دکتر امیرحسین ذکرگو) ارائه کردند که که به همراه چهارده تن از سراسر دنیا به عنوان مقاله منتخب پذیرفته شد. این مقاله تحت عنوان « رمز مانایی نگاره های ایرانی » ارائه شد و توانست در میان پذیرفته شدگان ، مدیران گنجینه موزه های متروپولتین ، لوور ،بروکلین ، ویکتور و آلبرت و اساتید برگزیده دانشگاه ها و انستیتو های تحقیقاتی از کشورهای مختلف بدرخشد.
پس از سمینار ریاست موزه مالزی از نتایج تحقیقات به عمل آمده توسط بانو ماندانا برکشلی قدردانی و از ایشان درخواست کرد تا برای راه اندازی موزه ، مدیریت گنجینه موزه هنرهای اسلامی را بپذیرد. و بدین سان دکتر ماندانا مسئولیت موزه مالزی را برعهده گرفت و به عنوان نخستین زن ایرانی که مدیر موزه در خارج از کشور است نام خود را به ثبت رسانید.
بانو ماندانا برکشلی با دکتر امیرحسین ذکرگو استاد دانشگاه ازدواج کرده است و ثمر این ازدواج دو فرزند به نام های سید صدرا و سید مسیحا است.
افتخارات و سوابق کاری
· اخذ مدال طلا در مقطع کارشناسی ارشد ( سال ۱۳۷۰) انستیتو هند
· کشف و اثبات اسرار مانایی رنگ سبز زنگاری در نگاره های ایرانی با مستندات علمی و تاریخی
· اولین ایرانی که مقاله اش در کنفرانس بین المللی سه سالانه موزه ها پدیرفته شد. ( سال ۱۳۷۶)
· عضو هیأت علمی دانشگاه
· مربی مجتمع دانشگاهی هنر ۱۳۶۱ - ۱۳۶۵
· تدریس بافت ، تاریخ لباس ( از دوره قبل از اسلام تا قاجار ) ، مواد و مصالح نساجی و...
· راه اندازی رشته طراحی پارچه دانشگاه فارابی ۱۳۶۲ - ۱۳۶۵
· استادیار دانشگاه هنر و دانشکده پردیس
· مدیر تحصیلات تکمیلی دانشگاه هنر
· مدیر گنجینه موزه اسلامی مازی (کوالالامپور) از سال ۱۳۷۶
نعدادي از مقالات ماندانا بركشلي
-
رنگ سبز زنگار و مراحل تخریب آن در مکتوبات مذهببرکشلی،ماندانافرهنگ و هنر » اثر » بهار 1376 - شماره ۲۸
-
بررسی تاریخی و علمی روی آهارهای مورد استفاده در نسخ خطی و مینیاتورهای ایرانیبرکشلی،مانداناتاریخ » آیینه میراث » زمستان 1385 - شماره 35 (علمی-ترویجی)
-
زعفران عامل ثبات «سبز زنگار» در نگاره های ایرانیبرکشلی،مانداناتاریخ » آیینه میراث » دوره جديد، بهار 1384 - شماره 28 (علمی-ترویجی)
سابقه تاپستری در ایران:
با رونق گرفتن هنر تصویری در دوره صفویه،بافتن قالي وگليم به اندازه قطع كتاب وگاه بزرگتر،براي ديوار كاخ ها،سردر بازارها وپرده تعزيه خوان ها رواج يافت.
منسوجات تصويري بسيار نفيسي از اين دوره در موزه هاي دنياموجود است كه با تكنيك هاي مختلف نساجي چون قالي بافي،گليم بافي،زري بافي،سوزن دوزي وقلمكار اجرا شده اندواز اوج هنر"تاپستري"درايران حكايت مي كند.
البته كارگاه هاي "گليم تصويري"در دوره صفويه در شهرهاي كاشان،تبريز واصفهان به دلايل نامعلوم،در اواخر قرن هفدهم ميلادي،يكباره دست از فعاليت مي كشند،ولي نمونه هاي به دست آمده از"گليم هاي تصويري"مربوط به قرن شانزدهم و هفدهم ميلادي مويد آن است كه با الياف ابريشم وگلابتون طلا و نقره بافته شده اند.طراحي اين گليم هاي تصويري كار دست هنرمندان مينياتوريست دربار شاه عباس وشاه طهماسب است.
از سال1335(ش)بافت"تاپستري"يا"گليم هاي تصويري"در كارگاه بافتميراث فرهنگي،آغاز ودر حقيقت پس از3قرن اين هنر قديمي دوباره احيا مي شود.در اين كارگاه به آن نوع بافت"گوبلن بافي "مي گفتند.بافندگان ماهري چون "جمشيد اميني"و"لطيف تقديري"به بافت آثارنقاشاني چون كمال الملك وملك الشعراي صبا همت كردند.دراين كارگاه،آثاري از نقاشان معاصري چون:بهرام عاليوندي،جليل ضياء پور و منوچهر شيباني نيز بافته شده است.
برچسب‌ها: ماندانا بركشلي, پري بركشلي, مهدی برکشلی, آریانا برکشلی
