| ||||||||||||||
آمریکایی 
آخرین بروز آوری درباره پروفسور نادری یک روز بعد از درگذشت ایشان
فیروز نادری
فیروز نادری در سال ۲۰۰۲
زادهٔ۵ فروردین ۱۳۲۵شیراز، فارس، ایران
درگذشت۱۹ خرداد ۱۴۰۲ (۷۷ سال)
ملیتایرانی-آمریکایی
پیشههوافضا
سال‌های فعالیت۳۶ سال در ناسا
سازماناتحادیه روابط عمومی آمریکایی‌های ایرانی‌تبار
کارهای برجستهمعاونت آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) و مدیریت پروژه‌های مریخ
منصبمدیرکل اکتشافات منظومهٔ شمسی (ناسا)
فیروز مایکل نادری (انگلیسی: Firouz Michael Naderi ۵ فروردین ۱۳۲۵ – ۱۹ خرداد ۱۴۰۲)دانشمند ایرانی آمریکایی، معاون پیشین مدیرکل تنظیم راهبردهای آزمایشگاه پیشرانش جت در ناسا و مدیرکل اکتشافات منظومهٔ شمسی (از ۱۵ اوت ۲۰۱۱) بوده‌است.او در فوریهٔ ۲۰۱۶ بازنشسته شد. او در ۱۹ خرداد ۱۴۰۲ و همزمان با بیستمین سالگرد پرتاب مریخ نورد روح (بزرگترین دستاورد نادری در اکتشافات مریخ) درگذشت.
زندگی و تحصیلات
فیروز نادری در ۵ فروردین ۱۳۲۵ در شیراز زاده شد.او تحصیلات متوسطهٔ خود را در ایران به اتمام رساند و پس از آن به ایالات متحدهٔ آمریکا مهاجرت کرد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشتهٔ مهندسی برق پی گرفت. وی دورهٔ کارشناسی خود را در دانشگاه ایالتی آیووا و کارشناسی ارشد و دکترای خود را در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی به اتمام رساند.نادری، پس از پایان تحصیل به ایران بازگشت و ضمن گذراندن خدمت سربازی، مدتی در مرکز سنجش از دور ایران فعالیت کرد.
فیروز نادری در هنگام مدیر فنی مرکز سنجش از دور ایران. روزنامهٔ رستاخیز، ۱۸ شهریور ۱۳۵۷
وی در مدت همکاری خود با ناسا مشاغل فنی و مدیریتی متعددی را در زمینهٔ ماهواره‌های مخابراتی متحرک، رادارهای سنجش از دور، رصدخانه‌های تحقیقاتی اخترفیزیک، اکتشاف مریخ و سایر اجرام منظومهٔ شمسی برعهده داشت.نادری از سال ۱۹۹۶ مدیر برنامهٔ منشأ حیات ناسا بود. وی در سال ۱۹۷۶ به JPL پیوست و به‌عنوان مدیر آزمایش‌های پروازی علوم فضا و مدیر طرح پراکندگی‌سنجی ناسا به کار پرداخت. علاوه بر این وی در مرکز مدیریت ناسا، سرپرستی برنامهٔ فناوری ارتباطات پیشرفتهٔ ماهواره‌ای را بر عهده داشت و در JPL نیز مدیر برنامه ماهواره‌های متحرک بود. وی از سال ۲۰۰۰ نیز مدیریت برنامهٔ تازه‌تأسیس برنامهٔ مریخ را بر عهده گرفت. وظیفهٔ مرکز برنامهٔ مریخ آن است که تمام تحقیقات مربوط به مریخ را هدایت و برنامه‌ریزی کند. وی، در فروردین ماه ۱۳۷۹ به سمَت مدیر پروژه‌های اکتشاف مریخ منصوب شد در پی موفقیت کاوشگرهای مریخ، نادری به سمَت معاون و مدیر ارشد برنامه‌ریزی مرکز JPL (آزمایشگاه پیشرانش جت)، از مهمترین مراکز فضایی ناسا منصوب شد و در سمت جدید به‌عنوان مسئول طراحی برنامه‌ها و راهبردهای مرکز، تجاربش در ماموریت‌های مریخ را در مطالعه سایر بخش‌های جهان از زمین تا کهکشان‌های دور به کار بست. وی همچنین مسئولیت طراحی چشم‌انداز راهبردی پنج تا ۲۰ ساله JPL را برعهده داشت. وی در سال ۲۰۱۱ به سمت مدیر پژوهش‌های روباتیک منظومه خورشیدی منصوب گشت.او در مصاحبه با برنامهٔ پارازیت به این سؤال که نظرش دربارهٔ تئوری استیون هاوکینگ دربارهٔ عدم وجود خدا چیست پاسخ داد که به هیچ نوع دین و مذهب اعتقاد ندارد، خدا برایش از دین مجزا است و اندیشه سپیریچوال دارد.
حادثه و درگذشت
در اطلاعیه‌ای که در فیسبوک نادری همراه با عکسی از او در تخت بیمارستان منتشر شده، آمده بود که او در پی افت ناگهانی ضربان قلب از حال رفته و به‌دلیل برخورد سرش به دیوار و جابه‌جایی مهرهٔ گردن، نخاعش آسیب دیده‌است که باعث شده از گردن به پایین فلج شود. او گفت که عمل جراحی‌اش دوشنبه ۱ خرداد انجام شده و دوران نقاهتش چهار تا پنج ماه طول می‌کشد. اما او در روز نوزدهم خرداد ۱۴۰۲ در سن ۷۷سالگی درگذشت.
کاوشگرهای مریخ
معروفیت نادری بیشتر به‌خاطر ۲ کاوشگر مریخ یعنی روح و فرصت بوده‌است که با مدیریت او اطلاعات زیادی از جمله امید بیشتر به وجود حیات در مریخ را به بشر داد. وی، فروردین ۱۳۷۹ در شرایطی که چندین مأموریت متوالی سازمان فضایی ناسا در پرتاب فضاپیما به سوی مریخ با شکست مواجه شده بود، به مدیریت برنامه‌های اکتشافات مریخ منصوب شد و توانست در طی ۴ سال، ۳ مأموریت مهم از جمله پرتاب ۲ کاوشگر مریخ‌نورد «روح» و «فرصت» را با موفقیت به انجام رساند.
اسکار ۲۰۱۷
پس از انصراف اصغر فرهادی کارگردان فیلم فروشنده از حضور در مراسم اسکار ۲۰۱۷ — که در اعتراض به فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹ مبنی بر جلوگیری از ورود شهروندان هفت کشور عمدتاً مسلمان از جمله ایران به خاک آمریکا صورت گرفت — وی انوشه انصاری و فیروز نادری را به‌عنوان نمایندگانش برای حضور در مراسم اُسکار معرفی کرد.در این مراسم، فیلم فروشنده توانست جایزهٔ اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را به‌دست‌آورد و در پی آن، انوشه انصاری و فیروز نادری، جایزهٔ اُسکار را به جانشینی از سوی اصغر فرهادی دریافت کردند. در این مراسم متن سخنان اصغر فرهادی در غیاب او توسط انوشه انصاری خوانده شد.
جوایز و افتخارات
- همکار از مؤسسهٔ هوانوردی و فضانوردی آمریکا (AIAA)
- دریافت جایزهٔ دوم ویلیام راندولف لاولیس از جامعهٔ فضانوردی آمریکا (۲۰۱۰)
- دریافت مدال افتخارِ جزیرهٔ اِلیس (۲۰۰۵)
- برندهٔ جایزهٔ لیبرال (۲۰۰۴)
- مدال رهبری برجستهٔ ناسا
- مدال خدمات برجستهٔ ناسا
- پس از ۳۶ سال، در فوریهٔ ۲۰۱۶ ناسا به‌افتخار تلاش‌های فیروز نادری سیارکِ ۱۹۸۹-EL1 منظومهٔ شمسی را «سیارک نادری (۵۵۱۵)» نام‌گذاری کرد.
**************
مطلب اولیه درباره پروفسور نادری
دکتر فیروز نادری
مطمئنأ هر ایرانی نام "دکتر فیروز نادری" را شنیده ، شخصی که یکی از بزرگترین اشخاص نام آور مقیم خارج از کشور که در زمینه علوم فضایی و ناسا یک شخص بسیار معروف و شناخته شده برای دنیا میباشد ، مدیریت وی در پروژه مریخ و موفقیت وی در هدایت این پروژه ماه ها جزو مهمترین اخبار شبکه های خبری جهان بود ....شخصی که بالاترین نشان ناسا را دریافت میکند و موثرترین فرد سال ایالات متحده معرفی میشود. شخصی ایرانی که بزرگتر از وی در دنیای علوم نداریم ....
دکتر فیروز نادری در سال 1325 در شهر شیراز به دنیا آمد ، تحصیلات ابتدایی خود را در شیراز و دوره متوسطه را در دبیرستان اندیشه تهران به اتمام رساند سپس در سال 1964 به آمریکا رفت و پس از تحصیلات کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته مهندسی برق ،در سال 1976 تحصیلات دکترای خود را در رشته مهندسی الکترونیک به پایان رساند
فیروز نادری پس از اتمام تحصیلات خود در سال 1976 به وطن باز می گردد و ضمن اعزام به خدمت مقدس سربازي فعالیت حرفه اي خود را در مرکز سنجش از دور ايران در تهران آغاز می کند و پس از دو الی سه سال فعاليت در ايران به دليل نبود امکانات مورد نيازش برای بسط تحقيقات و پژوهش هایش کشور را به مقصد آمريکا ترک می کند و در سال 1979، يعنی حدود 29 سال پیش فعاليت خود را در ناسا آغاز می کند.
او در این مدت مشاغل فنی و مدیریتی متعددی را در زمینه ماهواره های مخابراتی متحرک ، رادارهای سنجش از دور اقیانوسی ، رصد خانه های تحقيقاتی اختر فيزيک و اکتشاف مريخ و ساير اجرام منظومه شمسی بر عهده داشت .
نادری علاوه بر اينکه مديریت طرح سرمنشاء را برای جستجوی سيارات فراخورشيدی بر عهده داشت ، مديريت آزمونهای علمی پروازهای فضايی را که وظيفه اصلی اش رصد و بررسی بادهای زمين از جو بود را نيز بر عهده داشت.
اوج موفقیت دکتر نادری در مدیریت پروژه مریخ و هدایت مریخ نوردهای روح و فرصت بود ، پروژه ای که اگر دکتر نادری نبود شاید تا سال ها و حتی ده ها سال آینده نیز ناسا موفق به اتمام رساندن آن نمیشد.
نادری از سال ۱۹۹۶ مدیر برنامه منشاء حیات ناسا بود. وی در سال ۱۹۷۶ به "جی پی ال" پیوست و به عنوان مدیر آزمایشات پروازی علوم فضا و مدیر طرح تفرق سنج ناسا به كار پرداخت. علاوه بر اینها وی در مركز مدیریت ناسا، سرپرستی برنامه فناوری ارتباطات پیشرفته ماهواره‌ای را بر عهده داشت و در "جی پی ال" نیز مدیر برنامه ماهواره‌های متحرك بود.
در سال 2000 میلادی دانشمندان بزرگ ناسا پس از دو بار ناکامی در هدایت و مدیریت پروژه اکتشافی مریخ ، و تحمل زیان های میلیارد دلاری تصمیم میگیرند که این پروژه نا موفق را متوقف کنند اما راه کار ها و جدیت دکتر نادری باعث میشود که ناسا مدیریت این پروژه را به دکتر نادری واگذار کند و مجدد میلیون ها دلار هزینه کند .دکتر نادری با قبول این سمت باید تمام تحقیقات مربوط به مریخ را هدایت و برنامه ریزی كند.
دکتر نادری و دیگر دانشمندان ناسا پس از چند سال تلاش و آماده کردن مریخ نوردهای جدید ، تصمیم به عملی کردن پروژه اشان یعنی نشاندن وهدایت مریخ نوردهای روح و فرصت بر روی کره مریخ میکنند .
این پروژه البته چندان هم راحت نبود چرا که امکان نابودی " ماشین های مریخ نورد روح و فرصت " در حین پرواز به سوی مریخ و همچنین فرود آن وجود داشت ( بیاد دارم در این مقطع تمام تلویزیون های خبری دنیا با اضطراب و نگرانی زمان فرود این مریخ نشین را دنبال میکردند چرا که ممکن بود با اشتباهاتی که رخ دهد و یا اتفاقات پیش بینی نشده این مریخ نورد ها با کوه ها برخورد و یا در گودال های بسیار عمیقی که در مریخ هستند فرود آید و یا اتفاقات زیاد دیگر ، که یعنی شکست این پروژه اما با نشستن این مریخ نشین تمام شبکه های خبری سریع این خبر را پوشش دادند .
نادری در توصیف موفقیت پروژه اش میگوید :
دو شبی که ما به وسیله ی روح و فرصت بر روی مریخ فرود آمدیم و نیز زمانی که از آشیانه ی خود خارج شدند، به عنوان یکی از بهترین لحظات زندگی ام برای همیشه در ذهنم باقی است. مریخ نورد روح و فرصت تا کنون تحولی در اکتشافات مریخ به وجود آورده اند. شاید تجربه ی ناسا در ماموریت رهیاب مریخ باعث شد تا عمر روح و فرصت را 90 روز تخمین بزند ولی پس از اتمام 90 روز اخلالی در مریخ نوردها حس نمی شد و ناسا 5 ماه دیگر ماموریت آنها را تمدید کرد و اخیرا نیز بازهم ماموریت آنها 7 ماه تمدید شد .
دکتر نادری در این پروژه از همکاری 4 دانشمند بزرگ ایرانی دیگر هم سود میبرده که یکی از آنها دکتر بهزاد رئوفی بوده .
وی پس از موفقیت در مدیریت این پروژه ترفیع درجه میگیرد و هم اکنون معاون آزمایشگاه پیشرانش جت ، مدیر ارشد برنامه های راهبردی "جی پی ال" ناسا و مدیر پژوهش های کل منظونه شمسی میباشد. وی در همین سال ( 2004 ) موفق به دریافت بالاترین نشان ناسا و موثرترین فرد سال آمریکا شناخته میشود.
دکتر نادری اعتقاد دارد که حيات به کره زمين محدود نمی شود و اعتقاد به حیات در خارج از منظومه شمسی دارد . وی میگوید : من مطمئن هستم که حیات به کره زمین محدود نمیشود و در داخل منظومه شمسی احتمال حیات در مریخ و یکی از اقمار مشتری به نام اروپا زیاد است . وی میگوید : اکتشافات ما نشان میدهد که در زمان حال یا باستان در کره مریخ آب مایع وجود دارد و یا داشته و همین اکتشافات احتمال وجود حیات را زیاد میکند.
دکتر نادری میگوید : البته در منظومه شمسی حیات بصورت کره زمین نیست بلکه اگر حیاتی باشد بصورت تک سلولی یا چند سلولی خواهد بود.
مديريت نادری در ماموريت های مريخ در حالی با موفقيت فراوان و غير قابل تصور روبرو بوده است که ناسا و شوروی سابق از 40 سال پيش می خواستند به مريخ بروند. اما بيش از دو سوم ماموريت ها به دليل دشواريهای بسِار زياد آن با شکست مواجه شده بود و در سال 2001 او و تيم تحت مديريتش موفق شدند "مدار گرد " اودیسه را به مدار مريخ بفرستند و مريخ نورد روح را در سطح مريخ فرود بياورند و مريخ نورد دو قلوی آن به نام فرصت هم پنجم بهمن ماه سال 2004 در مريخ بر زمين نشست و حالا زمينی ها می توانند هر دو سال یکبار به مريخ بروند و در سال 2015 نمونه هایی از اين سياره را به زمين بياورند.
نادری معتقد هست که تا سال 2030 سفر به مریخ امکان پذیر نخواهد بود اما معتقد هست که تا سال 2015 میتواند انسان در ماه زندگی کند.
بزرگترین افتخار نادری دریافت بالاترین نشان سازمان فضایی ناسا " مدال خدمت برجسته " و انتخاب وی به عنوان موثرترین فرد سال در ایالات متحده است .
دکتر فیروز نادری قرار بود که در ایران حضور به هم رساند اما مشکلات کاری وی باعث شد که سفر خود به ایران را به تعویق بیندازد ، متن دکتر فیروز نادری و پوزش وی از تأخیر در ورود به ایران این چنین است :
پس از 28 سال، با شور و اشتیاقی فراوان در آستانه سفری به کشورم قرار داشتم تا نه تنها با خانواده ام و شهر و کشورم دیدار کنم بلکه بتوانم با جوانان کشورم و سازمانهای علمی پیشرو در تهران و شیراز به گفتگو بنشینم.
در این مدت واکنشها و لطف مردمی که به نوعی مخاطبان سفر من به شمار می رفتند و به ویژه دانش جویان ، اساتید دانشگاه، و اصحاب رسانه مرا در بر گرفت .
با وجود این زندگی همواره آنگونه که ما می خواهیم به پیش نمی رود. رخ دادن اتفاقی که در حوزه مسولیتی من قرار داشت ( و در باره یکی از کاوشگرهای عازم سیاره مریخ بود) ، مرا ناچار به حضور مستقیم در لس انجلس و در نتیجه لغو سفرم به ايران کرد.
من مایلم در این فرصت از جمعی که وقت با ارزششان را صرف برنامه ریزی و هماهنگی این سفر کردند تشکر و قدردانی کنم به ویژه از پرفسور وفایی ار دانشگاه صنعتی شریف، پرفسور مدرس از دانشگاه تهران و پرفسور ریاضی و پرفسور براتی از دانشگاه شیراز. همچنین مایلم سپاسگزاری خود را ازگروهی از روزنامه نگاران علمی بسیار خوب کشور ابراز کنم .
جوایز و افتخارات
- همکار از موسسه هوانوردی و فضانوردی آمریکا (AIAA)
- دریافت جایزه دوم ویلیام راندولف لاولیس از جامعه فضانوردی آمریکا (۲۰۱۰)
- دریافت کنندهٔ جزیره الیس مدال افتخار (۲۰۰۵)
- برنده جایزه لیبرال (۲۰۰۴)
- مدال رهبری برجسته ناسا
- مدال خدمات برجسته ناسا
برچسب‌ها: دکتر فیروز نادری, دانش‌آموختگان دانشگاه کالیفرنیای‌جنوبی, ناسا, ايرانيان مقيم آمريكا
